Rialto

461.191

 

 

 

Anonimo (Na Castelloza?)

 

 

 

 

 

 

Per ioi que d’amor m’avegna

 

 

no·m calgra ogan esbaudir,

 

 

qu’eu non cre qu’en grat me tegna

 

 

cel c’anc non volc hobesir

5

 

mos bos motz ni mas chansos;

 

 

ni anc no fon la sazsons

 

 

qu’ie·m pogues de lui sofrir;

 

 

ans tem que·m n’er a morir,

 

 

.  .  .  .  .  .  c’ab tal autra regna

10

 

don per mi no·s vol partir.

 

 

 

 

 

Partir m’en er, mas no·m degna,

 

 

que morta m’an li conssir:

 

 

e pos no·ill platz que·m retegna,

 

 

vueilla·m d’aitant hobesir

15

 

c’ab sos avinenz respos

 

 

me tegna mon cor ioios;

 

 

e ia a sidonz non tir,

 

 

s’ie·l fas d’aitan enardir,

 

 

qu’ieu no·l prec per mi que·s tegna

20

 

de leis amar ni servir.

 

 

 

 

 

Leis serva, mas mi·n revegna,

 

 

que no·m lais del tot morir,

 

 

.  .  .  .  .  que m’estegna

 

 

s’amors, don me fa languir.

25

 

Hai! amics valenz e bos,

 

 

car es lo meiller c’anc fos,

 

 

non vuillaz c’aillors me vir!

 

 

Mas no·m volez far ni dir

 

 

con eu ia iorn me captegna

30

 

de vos amar ni grasir.

 

 

 

 

 

Grasisc vos, con que m’en pregna,

 

 

tot lo maltrag e·l consir;

 

 

e ia cavaliers no·s fegna

 

 

de mi, c’u·ssol no·n desir,

35

 

bels amics, si faz fort vos,

 

 

on tenc los oilz ambedos;

 

 

e plaz me can vos remir,

 

 

c’anc tan bel non sai chausir.

 

 

Dieus, prec c’ab mos bratz vos segna,

40

 

c’autre no·m pot enriquir.

 

 

 

 

 

Rica soi, ab que·us suvegna

 

 

com pogues en luec venir

 

 

on eu vos bais e·us estregna,

 

 

c’ab aitan pot revenir

45

 

mos cor, ques es enveios

 

 

de vos mout e cobeitos.

 

 

Amics, no·m laissatz morir!

 

 

Pueis de vos no·m puesc gandir,

 

 

un bel semblan que·m revegna

50

 

·m faiz, que m’ausiza·l consir.

 

 

 

Testo: Gambino 2003 (V). – Rialto 3.ii.2005.


Ms.: N 232r (229r).

Edizioni critiche: Henri-Pascal Rochegude, Le Parnasse occitanien, ou choix de poésies originales des trobadours tirées des manuscrits nationaux, Toulouse 1819, rist. Geneve 1977, p. 387; Oskar Schultz[-Gora], Die provenzalischen Dichterinnen. Biographien und Texte nebst Anmerkungen und einer Einleitung, Leipzig 1888, p. 4; Duc De La Salle de Rochemaure, Les troubadours cantaliens. Texte des oeuvres des troubadours, revus, corrigés, traduits et annotés par René Lavaud, Aurillac 1910, II, pp. 516 e III, p. 89; William D. Paden et alii, «The Poems of the «trobairitz» Na Castelloza», in Romance Philology, XXXV (1981), pp. 158-182, a p. 179; Deborah Perkal-Balinsky, The Minor «Trobairitz»: an Edition with Translation and Commentary, Evanston Illinois 1986, p. 164; Ulrich Mölk, Romanische Frauenlieder, Munich 1989 (Klassische Texte des romanische Mittelalters in zweisprachigen Ausgaben, 28), pp. 58-61 e 197-99; Katharina Städtler, Altprovenzalische Frauendichtung (1150-1250). Historisch-soziologische Untersuchungen und Interpretationen, Heidelberg 1990, p. 214; Angelica Rieger, Trobairitz. Der Beitrag der Frau in der altokzitanischen höfischen Lyrik. Edition des Gesamtkorpus, Tübingen 1991, p. 549; Matilda Tomaryn Bruckner, Laurie Shepard, Sarah White, Songs of the Women Troubadours, New York - London 1995, pp. 26-29; Francesca Gambino, Canzoni anonime di trovatori e «trobairitz», Alessandria 2003 (Scritture e scrittori, 18), p. 67.

Altre edizioni: Carl August Friedrich Mahn, Die Werke der Troubadours in provenzalischer Sprache, Berlin 1846-86, III, p. 378; Pierre Bec, Chants d’amour des femmes-troubadours. Trobairitz et «chansons de femme», Paris 1995, p. 88.

Metrica: a7’ b7 a7’ b7 c7 c7 b7 b7 a7’ b7 (Frank 364:1, unicum). Cinque coblas unissonans capfinidas, senza tornada. Si noti la rima identica revegna 21 : 49.

Note: La canzone, anonima e dall’io lirico femminile, segue il compatto gruppo di Na Castelloza in N e con fondati motivi è stata da più interpreti a questa trobairitz attribuita: a ragioni di ordine metrico, stilistico e di contenuto, si aggiungono considerazioni sul tipo di tradizione testuale del corpus di liriche di Castelloza (tra tutti cfr. François Zufferey, Toward a Delimitation of the «trobairitz» Corpus, in The Voice of the «trobairitz»: Perspectives on the Women Troubadours, edited by William D. Paden, Philadelphia 1989, pp. 31-43, a p. 31 e Rieger pp. 66-67 e p. 555, con altra bibliografia). – Dal v. 5 mas chansos si evince che l’anonima autrice ha composto altre canzoni.

[FG]


BdT    Anonimi