Rialto        

 

Corpus dell’antico occitano    

 

Edizione diplomatica del volgarizzamento occitano di una Passione erroneamente attribuita a san Bernardo.

ms. 9 della Biblioteca di Chiesa Nuova di Assisi (cc. 127v-132v)

a cura di Sergio Vatteroni

Cao 2019

Interpretativa    Note


127v

01     § Aq(ue)sta es la man(ier)a depensar ede (con)te(m)plar enlas .vii. horas

02     d(e)la passio de ih(es)u (cri)st · la q(ua)l adordet sa(n)t bernat a (per)sonas deuotas

03     las quals uolon p(ro)fitar en (per)fectio de uida p(er)fieytame(n)t ·

128r

01     Pregat mas alcunas uetz q(ue) yeu te fes alcuna man(ier)a

02     de (con)te(m)plar enla passio de ton senhor segon las .vii.

03     horas · E car yeu say q(ue) tu desiras sobre totas c(aus)as / q(ue)

04     poguesses au(er) souen enta memoria aq(ue)l q(ue) p(er) tu resemer / uolc

05     ta(n)t grans c(aus)as soffrir · Al miels (et) al pl(us) breu q(ue) hay pogut

06     ab la sua iuda te hay escrig so q(ue) deuotame(n)t auias deman

07     dat · iasiaysso q(ue) no ho aia fait ta(n)t (com)plidament q(ua)nt la tua ma

08     t(er)ia ho la tua deuocio dema(n)da · Mais cresi q(ue) si enaysso uoles

09     pensar e p(ro)fitar · q(ue) die(us) te donara gracia de sentir so q(ue) ayssi

10     no es escrit · Car a(n)i(m)a esp(er)itual es leuada p(er) deuocio de paucas

11     de c(aus)as tratz motas · enayssi quo a(n)i(m)a carnal aiuda demotas

12     c(aus)as fa paucas · P(er) q(ue) te fau saber q(ue)si enaq(ue)sta scientia q(ue) es

13     sobre totas autras scientias uoles p(ro)fitar · coue(n)ra q(ue) ab gra(n)

14     estudi te guardes deuas pe(n)same(n)s edeuas alegriers · Car

15     no es de dreyt q(ue) sia en iuoc ni enua solas · q(ui) vol sentir ni

16     plorar la dolor de ih(es)u (cri)st · Ans coue q(ue) tota (con)solacio te(m)poral

17     fuia / q(ui) uol auer aq(ue)sta · ffa atressi mestier q(ue) enayssi a orde

18     nes ta (con)te(m)placio enton pe(n)same(n)t / quo si adoncs fosses p(re)se(n)s

19     q(ua)nt lo senhor soste(n)c la passio · Enayssi te aias en parlar /

20     en doler / en ueser quo feras si daua(n)t tos huels o uissas ·

21     Car p(er) cert enayssi sera ton senhor p(re)sent a ton esp(er)it quo

22     tu o pensaras · e formaras a ton esp(er)it q(ue) p(re)se(n)t sia arecebre

23     ton desirier · (et) aura enplaser totas tas obras · (com)pleta ·

24     ACo(m)pleta come(n)sa q(ue) es dita (com)pleta · car lo bon senhor

25     (com)plic lo cors d(e)la sua s(an)c(t)a p(re)dicatio · E faita la sua s(an)c(t)a

26     cena ab sos discipols hon los hac sadollatz d(e)l sieu p(re)cios

27     sa(n)c en q(ue) deues deuotame(n)t esouen pe(n)sar · E lauec los pes

28     als discipols / efasen aq(ue)l glorios s(er)mo ta(n)t piatosament ·

29     Yssic ih(es)u (cri)st ab sos discipols al mo(n)t oliuet hon deuia esser p(re)s

30     e dep(ar)tit daq(ue)ls q(ue) auia ta(n)t carame(n)t noyritz · en q(ue) auia (com)plit

31     la p(ro)phetia que ditz · q(ua)nt ferit lo pastor se departiran las

32     ouelhas · § Segon aysso pe(n)saras quo ado(n)cs diys als disci

33     pols · leuatz uos (et) anem dayssi · E respondras enton esp(er)it ·

34     Senhor benaurat hon anarem · (et) el te dira · Irem ala

35     mia passio · Anarem ala mia angoyssa hon sere dep(ar)tit

36     corporalme(n)t deuos · E q(ui) uol uenir ap(re)s mi / renegue si

37     meteys e p(re)nga sa crotz esiega me · E tu digas en ton es

38     p(er)it · Car senhor ih(es)u (cri)st no sostenguas q(ue) yeu mi parta

39     de tu q(ue) aparelhat son de seguir te amort (et) auida · § Ap(re)s

40     pensa en q(ua)nt gran angoysso era q(ua)nt diys als discipols

41     sezetz ayssi e uelhatz · aqui meteys podes pensar / quo los

42     esuelhaua q(ua)nt lor diys · Velhatz e horatz q(ue) no i(n)tretz en

128v

01     te(m)ptat(i)o · car iasiaysso q(ue) lesp(er)it sia aparelhat la carn es enferma ·

02     E tu ado(n)x p(re)garas lo q(ue)la freuolesa deta carn fassa sobrar ala

03     forssa del esp(er)it · p(er)sso q(ue) miels puescas uelhar ab el / p(er)sso q(ue) no

04     te fassa enta forssa (con)fisar · q(ue) enaq(ue)l pong dormian los discipols

05     e no podian uelhar § E pe(n)sa quo ado(n)x ton bon senhor q(ua)nt

06     ala carn come(n)set esser en paor (et) en enuiame(n)t · en qual

07     man(ier)a nos mostret dorar q(ua)nt sestendet en t(er)ra e diys · Paire

08     si pot e(ss)er passe aq(ue)sta passio · emp(er)o no sia fait so q(ue) yeu uuelh

09     mais so q(ue) tu · Et ado(n)x langel del cel (con)fortaua lo · E fasent

10     gra(n) batalha / oret mot lo(n)game(n)t · ta(n)t q(ue) la sudor d(e)l sa(n)c corria

11     p(er) t(er)ra · § Tot aysso pe(n)saras carame(n)t · Ap(re)s ueiras aq(ue)l gran

12     pobol (et) aq(ue)la cruzel maynada q(ue) ueno(n) p(er) pe(n)re ton senhor ·

13     Et en q(ua)l man(ier)a el lor anet en(con)tra · e quo los discipols eran

14     en gran paor · E diys lor q(ue) q(ue)retz · si q(ue)retz mi / laissatz anar

15     aq(ue)stz · E tan pacientme(n)t diys aiudas · amic a q(ue) iest ue(n)gut ·

16     E q(ua)nt gran es la sua suauesa q(ue) a son traidor no uedet sa

17     boca · § Consirar podes q(ua)nt gran fo la dolor en q(ue) sos disci

18     pols eran · ta(n)t deuotz ta(n)t amatz e ta(n)t cars tengutz · q(ue) p(er) el

19     agron q(ua)nt uiron a q(ue)l angoyssos dep(ar)time(n)t / d(e)ls e de lor car

20     maiestre ayssi quo forssatz · Hay tan tristz e tan des(con)solatz

21     e tan dolens sen partian · Hay ta(n)t ploran eta(n)t cridan e ta(n)

22     sospiran sen anaua(n) · Ieu cre q(ue) els disian · Hay bon maistre

23     dous paire benigne senhor quo nos partirem de uos ·

24     Car paire hon tenran los tieus discipols · qui los guar

25     dara ia mais · ni q(ui) los ensenhara bon maistre · Hay q(ua)ntas

26     uetz se giraua(n) (et) ab gran dolor uesian lor senhor ta(n)t uil

27     me(n)t liar e ta(n)t greume(n)t tirar e ta(n)t aunidame(n)t · § Pen

28     sar te podes q(ue) fera la benaurada maire sua si hi fos ·

29     Pretiosa maire de ih(es)u (cri)st no(n) to disia lo cor si uelhauas /

30     si dormias no o sopniauas · en q(ua)l man(ier)a ta uida e ton

31     gaug estaua · Hay cara u(er)ge ta(n)t mal dia / e ta(n)t ple de do

32     lor auretz dema / q(ua)nt ausiretz ta(n)t angoyssos turme(n)t ·

33     Senhor ih(es)u (cri)st q(ua)l a(n)i(m)a ni q(ua)l cor pot soffrir que no rompa ·/

34     q(ua)nt pensa q(ue) uos dols maistre / a man(ier)a danhiel anauatz

35     entre lops · e q(ua)nt los cas maluatz uos mordian e uos

36     maneiaua(n) no uos rancurauatz · Hay bon maistre q(ua)nt

37     doloyros ueser uos fasia q(ua)nt uos meseron la cadena

38     al col / e uos lieron aq(ue)las sanctas mas · Et enayssi en

39     gran coyta aunit e batut uos tiraua(n) dessa e dela ·

40     Primierame(n)t ala mayso danna / (et) ap(re)s ad aq(ue)la decay

41     phas · on eran aiustatz los p(ri)nceps dels iusieus p(er) uos

42     aucire · § Be podes pensar quo fo mal aculhit e ta(n)t

129r

01     greume(n)t lo rasoneron · eta(n)t desonradame(n)t lo feron seser

02     alors pes · En totas aq(ue)stas c(aus)as podes pensar ayssi quo si hi

03     fosses p(re)sent / eo uissas sego(n) q(ue)la sua gracia to ami(ni)strara ·

04     A Matinas te deues leuar tot apensadame(n)t Ad matinas ·

05     p(er) aq(ue)las c(aus)as q(ue) auias pe(n)sadas ap(re)s (com)pleta · Et ado(n)x

06     tornaras aton esp(er)it · e poyras ueser ton senhor desem

07     parat p(er) totz sos amix ·/ (et) en uironat demala ge(n)t · epoyras

08     li dir en ton esp(er)it · hay car senhor ih(es)u (cri)st ta(n)t desonradame(n)t

09     e ta(n)t uil / uos fan seser uostres cruzels enemicx · bon mai

10     stre (et) on son uostres discipols · Car gaug mieu tot mo(n) be

11     tota ma esp(er)ansa etot mo(n) (con)ceylh · q(ue) fare q(ue) yeu uos ueia en

12     ayssi estar · § Podes pe(n)sar ta(n)t gra(n) dolor sostenia sa(n)t ioha(n) /

13     q(ue) lauia seguit · euesia son maistre enayssi desondrar ·

14     Ap(re)s pensa en q(ua)l man(ier)a lo bon senhor diys · U(er)ame(n)t dic / q(ue) uos

15     ueyretz lo filh d(e)la u(er)ge seser ala dextra u(er)tut de dieu : Lo p(ri)n

16     cep dels auesq(ue)s esqui(n)sec sa uestime(n)ta e cridec disen · auiatz

17     gran blasphemia · Ado(n)x totz ensemps sabriueron sobre lo

18     tieu bon maiestre · e los uns daua(n)li d(e)las palmas p(er) la cara ·

19     Los autres amanreuersa li daua(n) p(er) la boca : Los autres ses

20     tota merce li dauan gra(n)s colladas : Los autres li escupian

21     enla cara : Los autres li desrasigaua(n) la barba : Los autres

22     lo tyrassaua(n) p(er) los pels E segon q(ue) yeu cre lo menaua(n) en

23     tre lors pes trepeiant ton senhor · etractaua(n)lo mal ses

24     tota merce e ses neguna reu(er)encia · E los uns o fasian p(er)

25     plaser de lor cruzel senhor : Los autres p(er) lor p(er)u(er)sa uolu(n)tat ·

26     § Pensa tu adoncx si hi fossas p(re)sent · no(n) ti giteras sobre

27     ton senhor / e crideras / mora yeu erema(n)ga mo(n) senhor q(ue)

28     el no o ha forfait (et) yeu hay o · Mi aucisetz mi tirassatz

29     e mi iustisiatz sol q(ue) mo(n) senhor no mora · No(n) labrasseras

30     ado(n)x de denols e diysseras · Car senhor sostenga yeu p(er) uos

31     aq(ue)stz greus turme(n)s / sol q(ue) uos escapetz · Car paire sobrebon

32     maiestre · p(er) q(ue) sostenetz tan gra(n)s despietz etal (con)ceyl an

33     goyssos · no etz uos fil de dieu aq(ue)l tan car etan amat ·

34     P(er) q(ue) do(n)cs car senhor uostre paire o soste quo no destruseys

35     aq(ue)stz endemo(n)iatz q(ue) enaysso tractan · Car senhor pus q(ue)

36     alre no puesc far seyre me ab tu ent(er)ra e (com)panhare uos

37     car ayssi no(n) ueg mais uostres enemix q(ue) enrabian e ses

38     forssan (con)tra uos · § Ap(re)s pensaras en q(ua)l man(ier)a sa(n)t .P.

39     sesia al foc e calfaua se defora ·/ car lo uer foc ses tenhia

40     dedi(n)s · p(er) q(ue) reneguet ab aq(ue)la maluada (com)panhia .iii. uetz

41     son uer senhor · Et en q(ua)l man(ier)a al ters renegament ·

42     lo bon senhor lo esguardet ab los huels de m(iser)i(cordi)a · E q(ua)nt el

129v

01     uic q(ue) son senhor lauia auzit / eta(n)t dolsame(n)t esguardat ·

02     yssic d(e)la maluada (com)panhia entre la q(ua)l auia renegat

03     son senhor · Ayssi quo amonestat dautre se leuet dela

04     maluada (com)panhia / e ploret amarament · Hay bon mai

05     stre q(ua)ls son aq(ue)ls tieus huels / q(ue) enayssi escalfan lo cor

06     freg el (com)pren · Hay ta(n) tost desgelan los cors gilatz d(e)ls

07     peccadors / e los torna enaygua de deuocio e de plor ·

08     Prec te car maiestre q(ue) souen me esguardes ab aq(ue)ls huels

09     piatoses ab q(ue) reguardiest sa(n)t .P. Be podes creyre q(ue) do

10     loyrosame(n)t ploret pueys sa(n)t peire p(er) son senhor q(ue) auia

11     desenp(ar)at · e son senhor no(n)lo desenparet · E q(ua)nt souen pen

12     saua lo gra(n) be q(ue)liauia fait · ela sua desconexe(n)sa · Ap(re)s uan

13     pensar los p(ri)nceps d(e)ls iusieus e los maluatz mi(ni)stres ont

14     dormirian · e ton senhor remas liat ab maluadas guardas ·

15     § E podes pensar q(ue) el podia e(ss)er trebalhat de sofrir los tur

16     mens · potz atressi pensar ata(n)t mal ayse pauset aq(ue)la nuyt

17     en q(ua)l q(ue) uil angle dela mayso / trebalhat (et) acorat de freg ·

18     car yuern era / e las nuytz lo(n)gas · E tu ado(n)x en ton esp(er)it ·/

19     ap(ro)p(i)aras te d(e)l p(er) baysar aq(ue)ls durs liams ab que las santas

20     mas eran liadas · E diras li · Car senhor si uos plasia de

21     pausar onrada testa sobre mi pus q(ue) no uos puesc desliar ·

22     Et asetiaras te asos pes doloyros eploros · e recoma(n)daras

23     te ad el deuotame(n)t ·/ e totz tos amix · e cre p(er) cert q(ue) tu obte(n)dras

24     sol q(ue) enaq(ue)l pong li dema(n)des · E si uoles mais estendre ton

25     pensame(n)t / potz li dema(n)dar / si uol q(ue) digas re apart assa doloy

26     rosa maire · Et enayssi metras te ap(re)s los sieus pes benau

27     ratz pausar · e si uoles dormir poyras o far / emp(er)o si ten p(re)n

28     cor q(ue) ueias enaytal estame(n)t ton senhor · a prima

29     APrima pe(n)saras ab lo cor doloyros epiatos q(ue) enaq(ue)la

30     hora i(n)treron en (con)ceylh los falces iusieus · ema(n)deron p(er)

31     ton bon senhor trebalhat ebatut lor fos amenat · Ere

32     cordete q(ua)l pausa auia ahuda la nueg · E pe(n)sa q(ue) los maluatz

33     messatges li dixeron · leua daq(ui) ih(esu)s q(ue) n(ost)res p(ri)nceps e n(ost)res cape

34     las ma(n)dan q(ue) hom te mene al (con)ceylh on te esperan tot lo pobol

35     q(ue) te uolon rendre apilat p(er) sso q(ue) moras · E si tu en ton pensa

36     ment iest encara ab el ·/ ploraras aq(ue)stas greus nouelas car ton

37     car senhor eton bon maistre uolon de tu partir eliurar lo a

38     mort ·/ e poyras dire · hay car senhor ta(n)t doloyrosas nouelas

39     auzira huey uostra dolsa maire / etotz uostres amix · Car

40     paire dols maistre q(ue) fare yeu senhor yre ab uos / o yre q(ue)re(n)t

41     uostra dolsa maire q(ue) ue(n)ga auos ·// Apres deues pensar

42     quo intret ton senhor liat etorme(n)tat al (con)ceylh · e crideron

130r

01     totz (con)tra el blasfeman (et) escarne(n)t lo · E disian pueis · q(ue) p(ro)ph(et)a

02     sias p(er) q(ue) no(n) ti est guardat de nos · desliate si podes (et) escapa

03     nos · Aytals c(aus)as e sembla(n)t li disian los fils diniq(ui)tat · no p(er)

04     dona(n)t afait ni ap(ar)aulas § Si uoles tenir autra man(ier)a

05     depensar enaq(ue)sta hora / e no has pe(n)sat la nueg enaquo q(ue)

06     es dit · P(er) alcuna autra c(aus)a ausiras dire · q(ue) los iusieus an p(re)s

07     ton senhor / e uenras aq(ui) meteys etrobaras lo liat (et) esq(ui)ntat

08     e maltractat · E ueiras lo tot cambiat e(n)la cara / p(er) la doloy

09     rosa uelha / ep(er) los fretz ep(er)los greuges q(ue) ala nueg sostenc ·

10     E cairas asos pes ploran amarament · (et) aqui pensan o par

11     lan las p(ar)aulas els semblans deta dolor · tot enayssi quo fe

12     ras si hi fosses p(re)sent · § Ap(re)s ausiras los falses testimo(n)is

13     q(ue) trason (con)tra ton senhor · e quo lo p(ri)nceps d(e)ls capelas li de

14     ma(n)det · iest tu (cri)st fil de dieu · Et ab q(ua)l suauesa el lor res

15     pondet · tu o has dit · la q(ua)l resposta els tengren p(er) blasfemia ·

16     p(er) q(ue) cre q(ue) els feron atretal o pietz q(ue) no auian fait q(ua)nt diys ·

17     que ueirian lo fil d(e)la u(er)ge seser a la u(er)tut de dieu · § Ap(re)s

18     ueiras ton senhor menar apilat ab las s(an)c(t)as mas liadas uil

19     me(n)t · etiraua(n)lo ab una cadena p(er) lo col aman(ier)a deraubador ·

20     Et enaysso pensaras segon q(ue)la sua gracia te uol aiudar o autreiar

21     ATertia poiras pensar ab gran paor t(er)tia ·

22     en q(ua)l man(ier)a au hom brugir e dir / p(er) totas carrieras

23     e p(er) las plassas de ier(usa)l(e)m / que ton senhor a hom pres ·

24     e quo la hom tota nueg escarnit e batut e tirassat (et) escu

25     pit · E quo lo (con)seylh la trames apilat hon tu no potz i(n)trar

26     ni saber quo lo tractan · E quo aq(ue)st crit es ue(n)gut assa

27     maire benaurada · e q(ua)l glasi la feric alcor q(ua)nt o ausit ·

28     § Pensa q(ua)ls plors ni q(ua)ls critz mostret aq(ue)la dolsa u(er)ge / q(ua)nt

29     souen se gitaua ent(er)ra · E ta(n)t amarame(n)t se ro(m)pia e sesq(ui)nsa

30     ua · ta(n)t souen tra(n)sgoyssaua ep(er)dia lo parlar / e lo ueser · ta(n)t

31     gra(n) forssa fasia q(ue) ela pogues anar / e no podia . Q(ua)ls critz

32     eq(ua)ls bateme(n)s de palmas hi poc e(ss)er / q(ua)nt ue(n)gron las sors ela

33     magdalena / essa osta la martha ·/ ab q(ua)nt gra(n) dolor la mena

34     uan totas q(ua)nt la portaua(n) ayssi quo si fos morta · (et) ayssi

35     quo podia cridaua · E disia la lassa hon es mo(n) gaug mon

36     conort ma uida e ma esp(er)ansa · fil car hon uos trobare ·

37     E qui etz franc edeliures ha pres uos · Q(ui) etz desliat deliu

38     rador · qui uol aucire uida de tot q(ua)nt es · § Aq(ue)stas c(aus)as e

39     mot dautras podia dire la lassa maire / mouens a pietat

40     no ta(n)t solame(n)t los amix · mais atressi los enemix a com

41     passio · E pueys q(ua)nt uic son fil liat ta(n)t durame(n)t / etant

42     cambiat p(er) los greus tractame(n)s e p(er) ta(n) gra(n)s menespretz

130v

01     neys que(n)s ensenhaua · Mais aysso q(ue)li disian no respo(n)dia ·

02     ni el meteys q(ua)nt uic sa maire cara estar ayssi quo morta

03     iaser ent(er)ra · elas autras q(ue) eran ue(n)gudas ab ela · q(ua)l dolor

04     a laun (et)alautre · No(n) se pot escriure / mais pe(n)sa a cui lo

05     senhor de gracia o aura autreiat · § Ap(re)s ueiras quo pi

06     lat lo trames aherodes ·/ e tot lo pobol corria p(er) ueser lo ·

07     Mais tu cara maire demo(n) senhor · quo anauas q(ui) te mena

08     ua dona enaq(ue)la prieyssa q(ue) sufria la lassa · exempli cresi

09     q(ue) era degran pietat edegran dolor / atotz los amix deton

10     filh · E cresi maire p(re)ciosa q(ue) de ton filh fasian lor esquern /

11     e parlaua(n) en diu(er)sas man(ier)as las gens · q(ue) de tu no(n) disian

12     gayre nie(n)s · Pensa ap(re)s ta(n)t coralme(n)t li aiuderas e laco(m)

13     panheras si lauissas enaq(ue)la dolor · § Ap(re)s pe(n)sa eueias

14     quo larasonaua lo rey herodes · (et) el no li uolc respo(n)dre /

15     mais estauali dena(n)t ab gran suauesa liat ·/ ayssi quo fa

16     anhiel q(ue) es menat amasel · e quo ado(n)x lo menesp(re)set he

17     rodes essamaynada · euestironlo p(er) esquern deuestir blanc /

18     e retrameslo apilat · Pensa q(ua)l dolsesa li podia e(ss)er · q(ue) ara

19     lo trametian ssa (et) ara la · Ara lo uestian · ara lo despulha

20     uan · ara lo fasian seser · ara estar de(n)pes · ara lo fasian a

21     nar · ara lo fasian pausar · Reguarda ap(re)s aq(ue)ls sa(n)tz pes

22     ta(n)t te(n)res eta(n)t delicatz de ton senhor quo los auia rotz e

23     brisatz · car degran cor lauian tirat efait anar e tornar ·

24     No cresas q(ue) fossa calsat / q(ue) el anc nisos discipols no use

25     ron de calsar / mais sandalias alcus d(e)ls / q(ue) eran ayssi quo

26     solas · § Apres pensa quo pilat lo fec despulhar quant

27     fo ue(n)gut e liar ala colonna / ebatre e turme(n)tar aquels

28     tendres huels · e pueys tot lo cors ses tota m(isericord)ia · e ta(n)t q(ue)

29     tot era cubert de sa(n)c · Ay senhor ta(n)tost iparegro(n) las na

30     ffras ab aquo q(ue) uos batian ses tota m(er)ce e ton cors era

31     tenre · § Ap(re)s esguarda quo li meseron la corona delas es

32     pinas en aq(ue)la honrada testa e la li aiustero(n) ta(n)t fort / q(ue)l sagrat

33     sanc corria p(er) las gautas · Ap(re)s ueias quo lo uestiron dun

34     mantel uermeylh / emeseron loy p(er) esquern · Una canna

35     q(ue)li meseron enla ma q(ue) sembles auesq(ue) o rey fol · (et) ab aq(ue)st

36     esquern feronlo fora exir als iusie(us) · (et) ado(n)x crideron los

37     fils d(e)l dyable / osta osta crucificalo · Adenolhaua(n) se p(er) esquern /

38     e disian li · die(us) te sal rey d(e)ls iusie(us) · totas aq(ue)stas c(aus)as podon

39     moure a(n)i(m)a adolor (et) apietat d(e)la passio d(e)l bon senhor · Cara

40     maire d(e) ih(es)u (cri)st tu q(ue) fasias q(ua)nt aysso uesias q(ue) disias · prec

41     te benaurada q(ue) me fassas sentir p(er) lamor deton car filh la

42     dolor q(ue) tu sentias · § Ap(re)s escoltaras ab gra(n) dolor / la cuzel sen

131r

01     tencia q(ue) pilat donet (con)tra ton bon senhor q(ue) fossa crucificat ·

02     E pe(n)sa quals critz ni q(ua)ls plors ni q(ua)ls dolors la lassa maire

03     fasia / e los autres amix q(ua)nt aysso ausiron · Et aq(ui) meteys

04     meseron li la crotz al col · e feron len anar en mo(n)te caluari ·

05     Ay q(ua)nt tristas e q(ua)nt dolentas lo seguian aq(ue)las bonas do

06     nas / portan e sostene(n)t la lassa maire · q(ua)ntas lagremas hi

07     foron escampadas / q(ua)nt lo bon senhor se giret uays elas / elor

08     diys · Filhas de ier(usa)l(e)m no ploretz sobre mi / mais sobre uos

09     meteyssas ploratz / e sobre uostres fils · car si aysso fan en lo fust

10     uert / q(ue) sera fait en lo sec · Merauilhi me si res q(ue)l amessa lo

11     podia seguir ni escoltar · (et) enaq(ue)sta man(ier)a despendet aq(ue)la

12     hora ton car senhor · A sexta ·

13     ASexta pensaras aq(ue)stas c(aus)as · emp(er)o d(e)l te(m)ps sapias q(ue)

14     alcunas c(aus)as foron faitas daua(n)t · (et) alcunas ap(re)s · e

15     p(er)aue(n)tura mais (con)ta hom ad aq(ue)la hora · Pensa do(n)cas q(ue)

16     en aq(ue)la hora uenc lo pobol amo(n)te caluari · mais cresi q(ue)la cri

17     da crides ·/ uenetz ala iusticia · e despulhan lo tot nut uese(n)t

18     de totz ·/ ecresi q(ue) ab gran dolor · car la gonela se tenia al cors

19     p(er) lo sa(n)c d(e)ls bateme(n)s · (et) ado(n)x aparec la forma d(e)l sieu p(re)cios

20     cors /q(ue) era bela sobre las formas detotz homes rota esan

21     guinosa · Ay q(ua)l dolor hac la lassa maire q(ua)nt li recordaua q(ua)l

22     lauia uist ni q(ua)l lo uesia · § Ap(re)s aparelhada la crotz disianli

23     fort cruzelme(n)t q(ue) anes sus · Ay car senhor ta(n)t uolu(n)tiers hi

24     pugietz · Ay ab q(ua)nt gran amor (et) ab ta(n)t gra(n) ardor de saluar

25     ha sostengut ton bon senhor · Q(ua)nt gran plaser fo q(ua)nt uist

26     aq(ue)la gran patiencia aq(ue)la suauesa (et) aq(ue)la uolu(n)tayrosa uo

27     lu(n)tat · § Ap(re)s lo leueron sus la crotz tot nut · mais la lassa mai

28     re plena dangoyssa ede dolor lo cobric desson uelh · Ay q(ua)nt

29     gra(n)s critz ta(n)t gra(n)s plors ta(n)t gra(n)s ro(m)peme(n)s deraubas e de

30     uelhs hi feron los sie(us) amix q(ua)nt lo uiron sus pendre · ta(n)t

31     uilme(n)t estendre / ta(n)t cruzelment clauellar etandurame(n)t /

32     q(ua)nt uiron aq(ue)las ondas aq(ue)ls raitz d(e)l sa(n)c correr p(er) lo cors e

33     p(er) t(er)ra · pensa te q(ue) feras si o uissas · § E poyras cossirar ton

34     senhor enla crotz en estame(n)t de iutge e de maistre e de

35     auesque · Veias do(n)cas ton senhor sus la crotz p(er) iutiar tot

36     lo mo(n) · e p(er) aquo foron li meses dos homes la un d(e)ls q(ua)ls se

37     saluet / lautre se da(m)pnet · Veiaslo atressi ayssi quo auesq(ue)

38     dona(n)t las et(er)nals rendas · (et) ufrent ostia depagame(n)t · La

39     carn pura eneta a dieu lo paire p(er) lumanal linatge en

40     lautar dela crotz · Pensa q(ua)nt plasent fo a dieu lo paire ·/

41     aq(ue)la ufferta p(er) q(ue) rendet samor ad home q(ue) lauia ta(n)t offen

42     dut · Veias atressi ton bon senhor emaiestre quo esta alt

131v

01     p(er) ensenhar ep(er) p(re)dicar nos · En lo q(ua)l s(er)mo hac sol .vii. p(ar)aulas ·

02     enlas q(ua)ls es tota n(ost)ra uida · (et) ente(n)t las p(er) so q(ue)n fassas ton pro ·

03     § La p(ri)m(er)a es · pat(er) ignosce illis quia nesciunt q(ui)d faciunt ·

04     paire p(er)dona lor q(ue) no sabon q(ue) se fan · soes no q(ua)nt gran be a mi /

05     e ta(n)t gran mal assi meteysses · car qui offent autre / no(n) q(ua)nt

06     notz assi meteys · E q(ua)nt aiuda ad autre / car el met dieu p(er) lau

07     tre q(ue) es ab los greuiatz · e (con)tra si qui fa (con)tra sa sa uolu(n)tat ·

08     § La sego(n)da es · q(ua)nt doniest al layro qui q(ue)ria m(er)ce q(ua)nt li diys ·

09     hodie mecu(m) eris enp(ar)adiso · huey seras ab mi en p(ar)adis · A

10     questa p(ar)aula sera uera huey en nos autres / q(ua)nt a(n)i(m)a q(ue) conois

11     sauilesa / e q(ui)er m(er)ce al senhor deuotame(n)t · es en p(ar)adis p(er) gra

12     cia e p(er) esp(er)ansa en gl(or)ia · soes enrepaus (et) en (con)scie(n)tia depatz ·

13     § La terssa p(ar)aula fo · q(ua)nt coma(n)det sa maire desconsolada

14     de tot solas alamat discipol · el discipol ala maire q(ua)nt li diys ·

15     Mulier ecce filius tuus · Et discip(u)lo · Ecce mat(er) tua · Ena

16     q(ue)sta recoma(n)datio entendem q(ue) foron recoma(n)datz an(ost)ra dona

17     no solame(n)t sa(n)t iohan · mais tota la s(an)c(t)a gleysa / e cascuna

18     a(n)i(m)a fizel edeuota q(ue) ela nos aia en especial afilhament a

19     iam uos e p(ro)cura(n)t n(ost)res bes / ayssi quo lial maire e fizel · p(er) q(ue)

20     enayssi fo necessaria la recoma(n)datio aguardar · P(er) q(ue) diys ·

21     aq(ue)sta p(ar)aula ala passio asalut detotz · enayssi fo necessaria

22     la recoma(n)dacio aguardar · P(er) q(ue) diys aq(ue)sta p(ar)aula · Mulier

23     ecce filius tuus · Mais de .x. ans estet q(ue) ta(n)t hi pe(n)saua

24     (et) auia ta(n)t gra(n) abonda(n)cia delagremas / q(ue) no cuiaua ayssi

25     satisfar si cascun iorn no plores · Et esponia aq(ue)la p(ar)aula

26     enayssi · maire benaurada uecte ton filh · Veias quo pent

27     enla crotz ton filh · Veias quo mor ton filh · Veias quo es

28     brisat ton filh · Et enayssi come(n)saua a pensar tota la pa

29     ssio · e q(ua)nt uenia ad aq(ue)l loc tota fondia enlagremas ·

30     E pueys el disia al filh · Ecce mat(er) tua · Vec te tamaire

31     aytal maire q(ue) es ta(n)t doloyrosa / e ta(n)t plorosa · Veias quo

32     mor ta cara maire · Si ente(n)dre o uoles / trop be o esponia

33     assadollar se depietat · p(er) q(ue) fa atressi mestier p(ar)aula al filh

34     p(er) la maire · (et) ala maire p(er) lo filh / p(er)sso q(ue) aias lor gracia

35     e lor amor · § La q(ua)rta p(ar)aula fo · D(eu)s m(eu)s · deus m(eu)s ut

36     quis derelinq(ui)sti me · Dieu mieu / dieu mieu p(er) q(ue) mas de

37     senp(ar)at · Vec te que mostrec quo era gran la sua pena ·

38     car ayta(n)t sufria de dolor e de angoyssa / codegra far si no

39     fos filh de dieu · ans encara sos amix essa carn semblaua(n)

40     desamparatz p(er) dieu · Car anc en tota la passio q(ua)nt ad aq(ue)la

41     no hac neguna recreatio ni negun repaus · emp(er)o p(er) los

42     n(ost)res ops el o uolc tot passar e sufrir / p(er) so q(ue) nos alcunas

132r

01     uetz passessem en patientia n(ost)r(e)s trebalhs · q(ua)nt semblaria q(ue) tost

02     die(us) nos agues desamparatz o q(ua)nt die(us) p(er)ssi nos uol proar · E

03     car nos meteysses nem dignes · Car si nos em (con)formatz al bo(n)

04     senhor · emp(er)o el nos p(ro)met q(ue) atressi serem en gl(or)ia § La q(ui)nta

05     p(ar)aula diys · scitio · yeu hay set · e fon li donat uinagre ab fel

06     mesclat · Veser podes si pensas q(ua)l sabor donet hom a ton senhor ·

07     Ay car senhor ta(n)t petit dema(n)dauas p(er) ton sopar / qui ue q(ua)ls

08     era ahut ton trebalh daq(ue)l iorn / q(ue) q(ue)rias mais beure · Mot

09     sedeiauas bon paire la salut de nos autres · e nos auem te

10     fait estar mot lo(n)game(n)t ab gra(n) set · ala letra q(ua)nt diys q(ue) gra(n)

11     set auia · potz te pensar q(ue) fo gra(n) · El filh dedieu receup dos

12     fils d(e)l diable · abeure li doneron ui agre ab fel amar · Ay

13     las q(ue) farem nos q(ue) apenas podem uiure un iorn ses delieg ·

14     car p(er) cert si tota n(ost)ra uida estaua en afflectio no poyriam

15     adieu satisfar de sol aq(ue)l sopar q(ue) p(re)s p(er) nos · E q(ua)nt nos sente(m)

16     trebalhatz fugem uays los plasers · p(er) q(ue) ses dupte deuem su

17     frir affectios e tribulatios / p(er) tal q(ue) no p(er)dam lors plasers de

18     p(ar)adis · § La .vi. p(ar)aula fo · Consumatu(m) est · soes complit

19     hay tot ses neguna c(aus)a alayssar / tot q(ua)nt deuia far enaq(ue)st

20     mon p(er) resemer lumanal linatge etota ma pena / etota ma

21     batalha · E tot lo te(m)ps q(ue) deuia entre los homes estar corporal

22     me(n)t es (com)plit · ad honor de dieu lo paire (et) a comunal utilitat

23     d(e)ls fizels · La .vii. p(ar)aula es en la hora nona / p(er) q(ue) no(n) lamet ayssi ·

24     ANona pensaras si has a(n)i(m)a piatosa al pl(us) deuota

25     me(n)t anona · q(ue) poyras · en q(ua)l man(ier)a ton amat senhor sobre bo

26     e sobre gracios · Ap(ro)prian ad aq(ue)la greu mort · e come(n)set

27     aq(ue)ls dolses huels · (et) aq(ue)la cara q(ue) era gaug d(e)ls angels come(n)set

28     enpallesir (et) enclinar aq(ue)la onrada testa uays sa doloyrosa

29     maire q(ua)ys p(re)ne(n)t comiat · Pensa te q(ua)nt doloyros poc e(sse)r (et) a

30     la un (et) alautre segon la gran amor q(ue) ab dos se portaua(n) / q(ue)la

31     dolor e la pena d(e)l dous ton senhor fo ta(n)t gran q(ue) res no(n) li poc

32     dire · Pensa te atressi q(ua)l fo deuays la maire doloyrosa · Et

33     enayssi rendec lo sieu p(re)cios cors q(ue) auia pres de ela · tot fo

34     ro(m)put deuays totas partz emal menat § Et aysso fayt

35     diys la .vii. p(ar)aula · Pater i(n) manus tua comendo sp(iritu)m meu(m) ·

36     E diys aysso paire en las tuas mas coma(n)di mon esp(er)it ·

37     Pensar te podes d(e)la benaurada maire q(ua)l fo la dolor e la

38     angoyssa que ela hac q(ua)nt auzic aq(ue)l crit / e uic aq(ue)la mort

39     q(ua)nt se uic desenp(ar)ada o se uic sola · Ay quo cresi q(ue) crides si

40     parlar podia q(ue) lesp(er)it no li fos falhit · Yeu cresi q(ue) ela disia ·

41     Car filh acuy mas layssadas car tot lo mon mes greu / sal

42     tu q(ui) me na(n)tenias · tot q(ua)nt ueg mes mort sal tu q(ui) iest ma

132v

01     uida · Car filh en las tuas mas coma(n)di mo(n) esp(er)it e mi metey

02     ssa etota pura ge(n)t fizel q(ue) layssas tota desconortada · Reme(m)

03     brete bel filh de mi / e detotz aq(ue)ls q(ui) tan fait s(er)uici · Saui

04     paire dieus tot poderos / enlas uostras mas coma(n)di mon

05     car filh enos emi e totz los mieus els sieus · auespras ·

06     AUespras deues uenir ad aualar ton senhor ab gra(n)

07     reu(er)encia dela crotz p(er) planher ep(er) plorar la sua

08     mort / el tieu gran p(er)dora ab la sua cara maire e

09     lassa ab las autras donas q(ue)l seguian · E podes te pe(n)sar

10     quo remaseron desconortadas ses tot (con)fort / q(ua)nt ue

11     sian mort lor senhor e lor maistre · euesian q(ue) totz los

12     discipols sen eran fugitz sal lo bon ioue sant iohan · (et) esta

13     uan coma fedas entre lops · E no oblides q(ua)l dol fasia

14     entre las autras la magdalena · Ap(re)s bayssaras te p(er) bai

15     sar la t(er)ra en q(ue) son casutas las gotas d(e)l sanc de ton bon

16     senhor · E culhiras las ab gran reu(er)encia · car cascuna

17     fora abondosa aresemer tot lo mon · § Ap(re)s pensa quo

18     puescas lauar lo benaurat cors de ton senhor q(ue) es tot

19     tacat de sanc p(er) los greus batemens · Et aq(ue)la onrada

20     cara q(ue) es tota cuberta p(er) los escupimens · (et) ad aq(ue)stz

21     lauar / ualon mais lagremas q(ue) autra aygua · emp(er)o

22     maiorment qua(n)t son casutas p(er) pietat e p(er) amor ·

23     § E pueys la uays la completa aiudaras lo aportar

24     iosep (et) alas autras p(er)sonas q(ue) lauian enguarda · E

25     pueys untaras lo ab bos enguentz de piatosa o(ra)zo ·

26     (et) enuoloparas lo ab ente(n)dudas oratios · A(pr)es ab

27     grans plors / (et) ab doloyroses sospirs sebeliras lo al se

28     pulcre damor · E cobraras lo ab secreta e (con)tinuada

29     deuocio · E pueys seyras te prop del sepulcre · e

30     p(re)garas p(er) tu e p(er) mi e p(er) totz aquels que a far be nos

31     aiudan que el nos done auer sentime(n)t dela sua

32     passio · p(er) so q(ue) siam parsoniers dela sua gl(ori)a · Ame(n) ·