Corpus dell’antico occitano
Edizione diplomatica del volgarizzamento occitano di una Passione erroneamente attribuita a san Bernardo.
ms. 9 della Biblioteca di Chiesa Nuova di Assisi (cc. 127v-132v)
a cura di Sergio Vatteroni
Cao 2019
127v
01 § Aq(ue)sta es la man(ier)a depensar ede (con)te(m)plar enlas .vii. horas
02 d(e)la passio de ih(es)u (cri)st · la q(ua)l adordet sa(n)t bernat a (per)sonas deuotas
03 las quals uolon p(ro)fitar en (per)fectio de uida p(er)fieytame(n)t ·
128r
01 Pregat mas alcunas uetz q(ue) yeu te fes alcuna man(ier)a
02 de (con)te(m)plar enla passio de ton senhor segon las .vii.
03 horas · E car yeu say q(ue) tu desiras sobre totas c(aus)as / q(ue)
04 poguesses au(er) souen enta memoria aq(ue)l q(ue) p(er) tu resemer / uolc
05 ta(n)t grans c(aus)as soffrir · Al miels (et) al pl(us) breu q(ue) hay pogut
06 ab la sua iuda te hay escrig so q(ue) deuotame(n)t auias deman
07 dat · iasiaysso q(ue) no ho aia fait ta(n)t (com)plidament q(ua)nt la tua ma
08 t(er)ia ho la tua deuocio dema(n)da · Mais cresi q(ue) si enaysso uoles
09 pensar e p(ro)fitar · q(ue) die(us) te donara gracia de sentir so q(ue) ayssi
10 no es escrit · Car a(n)i(m)a esp(er)itual es leuada p(er) deuocio de paucas
11 de c(aus)as tratz motas · enayssi quo a(n)i(m)a carnal aiuda demotas
12 c(aus)as fa paucas · P(er) q(ue) te fau saber q(ue)si enaq(ue)sta scientia q(ue) es
13 sobre totas autras scientias uoles p(ro)fitar · coue(n)ra q(ue) ab gra(n)
14 estudi te guardes deuas pe(n)same(n)s edeuas alegriers · Car
15 no es de dreyt q(ue) sia en iuoc ni enua solas · q(ui) vol sentir ni
16 plorar la dolor de ih(es)u (cri)st · Ans coue q(ue) tota (con)solacio te(m)poral
17 fuia / q(ui) uol auer aq(ue)sta · ffa atressi mestier q(ue) enayssi a orde
18 nes ta (con)te(m)placio enton pe(n)same(n)t / quo si adoncs fosses p(re)se(n)s
19 q(ua)nt lo senhor soste(n)c la passio · Enayssi te aias en parlar /
20 en doler / en ueser quo feras si daua(n)t tos huels o uissas ·
21 Car p(er) cert enayssi sera ton senhor p(re)sent a ton esp(er)it quo
22 tu o pensaras · e formaras a ton esp(er)it q(ue) p(re)se(n)t sia arecebre
23 ton desirier · (et) aura enplaser totas tas obras · (com)pleta ·
24 ACo(m)pleta come(n)sa q(ue) es dita (com)pleta · car lo bon senhor
25 (com)plic lo cors d(e)la sua s(an)c(t)a p(re)dicatio · E faita la sua s(an)c(t)a
26 cena ab sos discipols hon los hac sadollatz d(e)l sieu p(re)cios
27 sa(n)c en q(ue) deues deuotame(n)t esouen pe(n)sar · E lauec los pes
28 als discipols / efasen aq(ue)l glorios s(er)mo ta(n)t piatosament ·
29 Yssic ih(es)u (cri)st ab sos discipols al mo(n)t oliuet hon deuia esser p(re)s
30 e dep(ar)tit daq(ue)ls q(ue) auia ta(n)t carame(n)t noyritz · en q(ue) auia (com)plit
31 la p(ro)phetia que ditz · q(ua)nt ferit lo pastor se departiran las
32 ouelhas · § Segon aysso pe(n)saras quo ado(n)cs diys als disci
33 pols · leuatz uos (et) anem dayssi · E respondras enton esp(er)it ·
34 Senhor benaurat hon anarem · (et) el te dira · Irem ala
35 mia passio · Anarem ala mia angoyssa hon sere dep(ar)tit
36 corporalme(n)t deuos · E q(ui) uol uenir ap(re)s mi / renegue si
37 meteys e p(re)nga sa crotz esiega me · E tu digas en ton es
38 p(er)it · Car senhor ih(es)u (cri)st no sostenguas q(ue) yeu mi parta
39 de tu q(ue) aparelhat son de seguir te amort (et) auida · § Ap(re)s
40 pensa en q(ua)nt gran angoysso era q(ua)nt diys als discipols
41 sezetz ayssi e uelhatz · aqui meteys podes pensar / quo los
42 esuelhaua q(ua)nt lor diys · Velhatz e horatz q(ue) no i(n)tretz en
128v
01 te(m)ptat(i)o · car iasiaysso q(ue) lesp(er)it sia aparelhat la carn es enferma ·
02 E tu ado(n)x p(re)garas lo q(ue)la freuolesa deta carn fassa sobrar ala
03 forssa del esp(er)it · p(er)sso q(ue) miels puescas uelhar ab el / p(er)sso q(ue) no
04 te fassa enta forssa (con)fisar · q(ue) enaq(ue)l pong dormian los discipols
05 e no podian uelhar § E pe(n)sa quo ado(n)x ton bon senhor q(ua)nt
06 ala carn come(n)set esser en paor (et) en enuiame(n)t · en qual
07 man(ier)a nos mostret dorar q(ua)nt sestendet en t(er)ra e diys · Paire
08 si pot e(ss)er passe aq(ue)sta passio · emp(er)o no sia fait so q(ue) yeu uuelh
09 mais so q(ue) tu · Et ado(n)x langel del cel (con)fortaua lo · E fasent
10 gra(n) batalha / oret mot lo(n)game(n)t · ta(n)t q(ue) la sudor d(e)l sa(n)c corria
11 p(er) t(er)ra · § Tot aysso pe(n)saras carame(n)t · Ap(re)s ueiras aq(ue)l gran
12 pobol (et) aq(ue)la cruzel maynada q(ue) ueno(n) p(er) pe(n)re ton senhor ·
13 Et en q(ua)l man(ier)a el lor anet en(con)tra · e quo los discipols eran
14 en gran paor · E diys lor q(ue) q(ue)retz · si q(ue)retz mi / laissatz anar
15 aq(ue)stz · E tan pacientme(n)t diys aiudas · amic a q(ue) iest ue(n)gut ·
16 E q(ua)nt gran es la sua suauesa q(ue) a son traidor no uedet sa
17 boca · § Consirar podes q(ua)nt gran fo la dolor en q(ue) sos disci
18 pols eran · ta(n)t deuotz ta(n)t amatz e ta(n)t cars tengutz · q(ue) p(er) el
19 agron q(ua)nt uiron a q(ue)l angoyssos dep(ar)time(n)t / d(e)ls e de lor car
20 maiestre ayssi quo forssatz · Hay tan tristz e tan des(con)solatz
21 e tan dolens sen partian · Hay ta(n)t ploran eta(n)t cridan e ta(n)
22 sospiran sen anaua(n) · Ieu cre q(ue) els disian · Hay bon maistre
23 dous paire benigne senhor quo nos partirem de uos ·
24 Car paire hon tenran los tieus discipols · qui los guar
25 dara ia mais · ni q(ui) los ensenhara bon maistre · Hay q(ua)ntas
26 uetz se giraua(n) (et) ab gran dolor uesian lor senhor ta(n)t uil
27 me(n)t liar e ta(n)t greume(n)t tirar e ta(n)t aunidame(n)t · § Pen
28 sar te podes q(ue) fera la benaurada maire sua si hi fos ·
29 Pretiosa maire de ih(es)u (cri)st no(n) to disia lo cor si uelhauas /
30 si dormias no o sopniauas · en q(ua)l man(ier)a ta uida e ton
31 gaug estaua · Hay cara u(er)ge ta(n)t mal dia / e ta(n)t ple de do
32 lor auretz dema / q(ua)nt ausiretz ta(n)t angoyssos turme(n)t ·
33 Senhor ih(es)u (cri)st q(ua)l a(n)i(m)a ni q(ua)l cor pot soffrir que no rompa ·/
34 q(ua)nt pensa q(ue) uos dols maistre / a man(ier)a danhiel anauatz
35 entre lops · e q(ua)nt los cas maluatz uos mordian e uos
36 maneiaua(n) no uos rancurauatz · Hay bon maistre q(ua)nt
37 doloyros ueser uos fasia q(ua)nt uos meseron la cadena
38 al col / e uos lieron aq(ue)las sanctas mas · Et enayssi en
39 gran coyta aunit e batut uos tiraua(n) dessa e dela ·
40 Primierame(n)t ala mayso danna / (et) ap(re)s ad aq(ue)la decay
41 phas · on eran aiustatz los p(ri)nceps dels iusieus p(er) uos
42 aucire · § Be podes pensar quo fo mal aculhit e ta(n)t
129r
01 greume(n)t lo rasoneron · eta(n)t desonradame(n)t lo feron seser
02 alors pes · En totas aq(ue)stas c(aus)as podes pensar ayssi quo si hi
03 fosses p(re)sent / eo uissas sego(n) q(ue)la sua gracia to ami(ni)strara ·
04 A Matinas te deues leuar tot apensadame(n)t Ad matinas ·
05 p(er) aq(ue)las c(aus)as q(ue) auias pe(n)sadas ap(re)s (com)pleta · Et ado(n)x
06 tornaras aton esp(er)it · e poyras ueser ton senhor desem
07 parat p(er) totz sos amix ·/ (et) en uironat demala ge(n)t · epoyras
08 li dir en ton esp(er)it · hay car senhor ih(es)u (cri)st ta(n)t desonradame(n)t
09 e ta(n)t uil / uos fan seser uostres cruzels enemicx · bon mai
10 stre (et) on son uostres discipols · Car gaug mieu tot mo(n) be
11 tota ma esp(er)ansa etot mo(n) (con)ceylh · q(ue) fare q(ue) yeu uos ueia en
12 ayssi estar · § Podes pe(n)sar ta(n)t gra(n) dolor sostenia sa(n)t ioha(n) /
13 q(ue) lauia seguit · euesia son maistre enayssi desondrar ·
14 Ap(re)s pensa en q(ua)l man(ier)a lo bon senhor diys · U(er)ame(n)t dic / q(ue) uos
15 ueyretz lo filh d(e)la u(er)ge seser ala dextra u(er)tut de dieu : Lo p(ri)n
16 cep dels auesq(ue)s esqui(n)sec sa uestime(n)ta e cridec disen · auiatz
17 gran blasphemia · Ado(n)x totz ensemps sabriueron sobre lo
18 tieu bon maiestre · e los uns daua(n)li d(e)las palmas p(er) la cara ·
19 Los autres amanreuersa li daua(n) p(er) la boca : Los autres ses
20 tota merce li dauan gra(n)s colladas : Los autres li escupian
21 enla cara : Los autres li desrasigaua(n) la barba : Los autres
22 lo tyrassaua(n) p(er) los pels E segon q(ue) yeu cre lo menaua(n) en
23 tre lors pes trepeiant ton senhor · etractaua(n)lo mal ses
24 tota merce e ses neguna reu(er)encia · E los uns o fasian p(er)
25 plaser de lor cruzel senhor : Los autres p(er) lor p(er)u(er)sa uolu(n)tat ·
26 § Pensa tu adoncx si hi fossas p(re)sent · no(n) ti giteras sobre
27 ton senhor / e crideras / mora yeu erema(n)ga mo(n) senhor q(ue)
28 el no o ha forfait (et) yeu hay o · Mi aucisetz mi tirassatz
29 e mi iustisiatz sol q(ue) mo(n) senhor no mora · No(n) labrasseras
30 ado(n)x de denols e diysseras · Car senhor sostenga yeu p(er) uos
31 aq(ue)stz greus turme(n)s / sol q(ue) uos escapetz · Car paire sobrebon
32 maiestre · p(er) q(ue) sostenetz tan gra(n)s despietz etal (con)ceyl an
33 goyssos · no etz uos fil de dieu aq(ue)l tan car etan amat ·
34 P(er) q(ue) do(n)cs car senhor uostre paire o soste quo no destruseys
35 aq(ue)stz endemo(n)iatz q(ue) enaysso tractan · Car senhor pus q(ue)
36 alre no puesc far seyre me ab tu ent(er)ra e (com)panhare uos
37 car ayssi no(n) ueg mais uostres enemix q(ue) enrabian e ses
38 forssan (con)tra uos · § Ap(re)s pensaras en q(ua)l man(ier)a sa(n)t .P.
39 sesia al foc e calfaua se defora ·/ car lo uer foc ses tenhia
40 dedi(n)s · p(er) q(ue) reneguet ab aq(ue)la maluada (com)panhia .iii. uetz
41 son uer senhor · Et en q(ua)l man(ier)a al ters renegament ·
42 lo bon senhor lo esguardet ab los huels de m(iser)i(cordi)a · E q(ua)nt el
129v
01 uic q(ue) son senhor lauia auzit / eta(n)t dolsame(n)t esguardat ·
02 yssic d(e)la maluada (com)panhia entre la q(ua)l auia renegat
03 son senhor · Ayssi quo amonestat dautre se leuet dela
04 maluada (com)panhia / e ploret amarament · Hay bon mai
05 stre q(ua)ls son aq(ue)ls tieus huels / q(ue) enayssi escalfan lo cor
06 freg el (com)pren · Hay ta(n) tost desgelan los cors gilatz d(e)ls
07 peccadors / e los torna enaygua de deuocio e de plor ·
08 Prec te car maiestre q(ue) souen me esguardes ab aq(ue)ls huels
09 piatoses ab q(ue) reguardiest sa(n)t .P. Be podes creyre q(ue) do
10 loyrosame(n)t ploret pueys sa(n)t peire p(er) son senhor q(ue) auia
11 desenp(ar)at · e son senhor no(n)lo desenparet · E q(ua)nt souen pen
12 saua lo gra(n) be q(ue)liauia fait · ela sua desconexe(n)sa · Ap(re)s uan
13 pensar los p(ri)nceps d(e)ls iusieus e los maluatz mi(ni)stres ont
14 dormirian · e ton senhor remas liat ab maluadas guardas ·
15 § E podes pensar q(ue) el podia e(ss)er trebalhat de sofrir los tur
16 mens · potz atressi pensar ata(n)t mal ayse pauset aq(ue)la nuyt
17 en q(ua)l q(ue) uil angle dela mayso / trebalhat (et) acorat de freg ·
18 car yuern era / e las nuytz lo(n)gas · E tu ado(n)x en ton esp(er)it ·/
19 ap(ro)p(i)aras te d(e)l p(er) baysar aq(ue)ls durs liams ab que las santas
20 mas eran liadas · E diras li · Car senhor si uos plasia de
21 pausar onrada testa sobre mi pus q(ue) no uos puesc desliar ·
22 Et asetiaras te asos pes doloyros eploros · e recoma(n)daras
23 te ad el deuotame(n)t ·/ e totz tos amix · e cre p(er) cert q(ue) tu obte(n)dras
24 sol q(ue) enaq(ue)l pong li dema(n)des · E si uoles mais estendre ton
25 pensame(n)t / potz li dema(n)dar / si uol q(ue) digas re apart assa doloy
26 rosa maire · Et enayssi metras te ap(re)s los sieus pes benau
27 ratz pausar · e si uoles dormir poyras o far / emp(er)o si ten p(re)n
28 cor q(ue) ueias enaytal estame(n)t ton senhor · a prima
29 APrima pe(n)saras ab lo cor doloyros epiatos q(ue) enaq(ue)la
30 hora i(n)treron en (con)ceylh los falces iusieus · ema(n)deron p(er)
31 ton bon senhor trebalhat ebatut lor fos amenat · Ere
32 cordete q(ua)l pausa auia ahuda la nueg · E pe(n)sa q(ue) los maluatz
33 messatges li dixeron · leua daq(ui) ih(esu)s q(ue) n(ost)res p(ri)nceps e n(ost)res cape
34 las ma(n)dan q(ue) hom te mene al (con)ceylh on te esperan tot lo pobol
35 q(ue) te uolon rendre apilat p(er) sso q(ue) moras · E si tu en ton pensa
36 ment iest encara ab el ·/ ploraras aq(ue)stas greus nouelas car ton
37 car senhor eton bon maistre uolon de tu partir eliurar lo a
38 mort ·/ e poyras dire · hay car senhor ta(n)t doloyrosas nouelas
39 auzira huey uostra dolsa maire / etotz uostres amix · Car
40 paire dols maistre q(ue) fare yeu senhor yre ab uos / o yre q(ue)re(n)t
41 uostra dolsa maire q(ue) ue(n)ga auos ·// Apres deues pensar
42 quo intret ton senhor liat etorme(n)tat al (con)ceylh · e crideron
130r
01 totz (con)tra el blasfeman (et) escarne(n)t lo · E disian pueis · q(ue) p(ro)ph(et)a
02 sias p(er) q(ue) no(n) ti est guardat de nos · desliate si podes (et) escapa
03 nos · Aytals c(aus)as e sembla(n)t li disian los fils diniq(ui)tat · no p(er)
04 dona(n)t afait ni ap(ar)aulas § Si uoles tenir autra man(ier)a
05 depensar enaq(ue)sta hora / e no has pe(n)sat la nueg enaquo q(ue)
06 es dit · P(er) alcuna autra c(aus)a ausiras dire · q(ue) los iusieus an p(re)s
07 ton senhor / e uenras aq(ui) meteys etrobaras lo liat (et) esq(ui)ntat
08 e maltractat · E ueiras lo tot cambiat e(n)la cara / p(er) la doloy
09 rosa uelha / ep(er) los fretz ep(er)los greuges q(ue) ala nueg sostenc ·
10 E cairas asos pes ploran amarament · (et) aqui pensan o par
11 lan las p(ar)aulas els semblans deta dolor · tot enayssi quo fe
12 ras si hi fosses p(re)sent · § Ap(re)s ausiras los falses testimo(n)is
13 q(ue) trason (con)tra ton senhor · e quo lo p(ri)nceps d(e)ls capelas li de
14 ma(n)det · iest tu (cri)st fil de dieu · Et ab q(ua)l suauesa el lor res
15 pondet · tu o has dit · la q(ua)l resposta els tengren p(er) blasfemia ·
16 p(er) q(ue) cre q(ue) els feron atretal o pietz q(ue) no auian fait q(ua)nt diys ·
17 que ueirian lo fil d(e)la u(er)ge seser a la u(er)tut de dieu · § Ap(re)s
18 ueiras ton senhor menar apilat ab las s(an)c(t)as mas liadas uil
19 me(n)t · etiraua(n)lo ab una cadena p(er) lo col aman(ier)a deraubador ·
20 Et enaysso pensaras segon q(ue)la sua gracia te uol aiudar o autreiar
21 ATertia poiras pensar ab gran paor t(er)tia ·
22 en q(ua)l man(ier)a au hom brugir e dir / p(er) totas carrieras
23 e p(er) las plassas de ier(usa)l(e)m / que ton senhor a hom pres ·
24 e quo la hom tota nueg escarnit e batut e tirassat (et) escu
25 pit · E quo lo (con)seylh la trames apilat hon tu no potz i(n)trar
26 ni saber quo lo tractan · E quo aq(ue)st crit es ue(n)gut assa
27 maire benaurada · e q(ua)l glasi la feric alcor q(ua)nt o ausit ·
28 § Pensa q(ua)ls plors ni q(ua)ls critz mostret aq(ue)la dolsa u(er)ge / q(ua)nt
29 souen se gitaua ent(er)ra · E ta(n)t amarame(n)t se ro(m)pia e sesq(ui)nsa
30 ua · ta(n)t souen tra(n)sgoyssaua ep(er)dia lo parlar / e lo ueser · ta(n)t
31 gra(n) forssa fasia q(ue) ela pogues anar / e no podia . Q(ua)ls critz
32 eq(ua)ls bateme(n)s de palmas hi poc e(ss)er / q(ua)nt ue(n)gron las sors ela
33 magdalena / essa osta la martha ·/ ab q(ua)nt gra(n) dolor la mena
34 uan totas q(ua)nt la portaua(n) ayssi quo si fos morta · (et) ayssi
35 quo podia cridaua · E disia la lassa hon es mo(n) gaug mon
36 conort ma uida e ma esp(er)ansa · fil car hon uos trobare ·
37 E qui etz franc edeliures ha pres uos · Q(ui) etz desliat deliu
38 rador · qui uol aucire uida de tot q(ua)nt es · § Aq(ue)stas c(aus)as e
39 mot dautras podia dire la lassa maire / mouens a pietat
40 no ta(n)t solame(n)t los amix · mais atressi los enemix a com
41 passio · E pueys q(ua)nt uic son fil liat ta(n)t durame(n)t / etant
42 cambiat p(er) los greus tractame(n)s e p(er) ta(n) gra(n)s menespretz
130v
01 neys que(n)s ensenhaua · Mais aysso q(ue)li disian no respo(n)dia ·
02 ni el meteys q(ua)nt uic sa maire cara estar ayssi quo morta
03 iaser ent(er)ra · elas autras q(ue) eran ue(n)gudas ab ela · q(ua)l dolor
04 a laun (et)alautre · No(n) se pot escriure / mais pe(n)sa a cui lo
05 senhor de gracia o aura autreiat · § Ap(re)s ueiras quo pi
06 lat lo trames aherodes ·/ e tot lo pobol corria p(er) ueser lo ·
07 Mais tu cara maire demo(n) senhor · quo anauas q(ui) te mena
08 ua dona enaq(ue)la prieyssa q(ue) sufria la lassa · exempli cresi
09 q(ue) era degran pietat edegran dolor / atotz los amix deton
10 filh · E cresi maire p(re)ciosa q(ue) de ton filh fasian lor esquern /
11 e parlaua(n) en diu(er)sas man(ier)as las gens · q(ue) de tu no(n) disian
12 gayre nie(n)s · Pensa ap(re)s ta(n)t coralme(n)t li aiuderas e laco(m)
13 panheras si lauissas enaq(ue)la dolor · § Ap(re)s pe(n)sa eueias
14 quo larasonaua lo rey herodes · (et) el no li uolc respo(n)dre /
15 mais estauali dena(n)t ab gran suauesa liat ·/ ayssi quo fa
16 anhiel q(ue) es menat amasel · e quo ado(n)x lo menesp(re)set he
17 rodes essamaynada · euestironlo p(er) esquern deuestir blanc /
18 e retrameslo apilat · Pensa q(ua)l dolsesa li podia e(ss)er · q(ue) ara
19 lo trametian ssa (et) ara la · Ara lo uestian · ara lo despulha
20 uan · ara lo fasian seser · ara estar de(n)pes · ara lo fasian a
21 nar · ara lo fasian pausar · Reguarda ap(re)s aq(ue)ls sa(n)tz pes
22 ta(n)t te(n)res eta(n)t delicatz de ton senhor quo los auia rotz e
23 brisatz · car degran cor lauian tirat efait anar e tornar ·
24 No cresas q(ue) fossa calsat / q(ue) el anc nisos discipols no use
25 ron de calsar / mais sandalias alcus d(e)ls / q(ue) eran ayssi quo
26 solas · § Apres pensa quo pilat lo fec despulhar quant
27 fo ue(n)gut e liar ala colonna / ebatre e turme(n)tar aquels
28 tendres huels · e pueys tot lo cors ses tota m(isericord)ia · e ta(n)t q(ue)
29 tot era cubert de sa(n)c · Ay senhor ta(n)tost iparegro(n) las na
30 ffras ab aquo q(ue) uos batian ses tota m(er)ce e ton cors era
31 tenre · § Ap(re)s esguarda quo li meseron la corona delas es
32 pinas en aq(ue)la honrada testa e la li aiustero(n) ta(n)t fort / q(ue)l sagrat
33 sanc corria p(er) las gautas · Ap(re)s ueias quo lo uestiron dun
34 mantel uermeylh / emeseron loy p(er) esquern · Una canna
35 q(ue)li meseron enla ma q(ue) sembles auesq(ue) o rey fol · (et) ab aq(ue)st
36 esquern feronlo fora exir als iusie(us) · (et) ado(n)x crideron los
37 fils d(e)l dyable / osta osta crucificalo · Adenolhaua(n) se p(er) esquern /
38 e disian li · die(us) te sal rey d(e)ls iusie(us) · totas aq(ue)stas c(aus)as podon
39 moure a(n)i(m)a adolor (et) apietat d(e)la passio d(e)l bon senhor · Cara
40 maire d(e) ih(es)u (cri)st tu q(ue) fasias q(ua)nt aysso uesias q(ue) disias · prec
41 te benaurada q(ue) me fassas sentir p(er) lamor deton car filh la
42 dolor q(ue) tu sentias · § Ap(re)s escoltaras ab gra(n) dolor / la cuzel sen
131r
01 tencia q(ue) pilat donet (con)tra ton bon senhor q(ue) fossa crucificat ·
02 E pe(n)sa quals critz ni q(ua)ls plors ni q(ua)ls dolors la lassa maire
03 fasia / e los autres amix q(ua)nt aysso ausiron · Et aq(ui) meteys
04 meseron li la crotz al col · e feron len anar en mo(n)te caluari ·
05 Ay q(ua)nt tristas e q(ua)nt dolentas lo seguian aq(ue)las bonas do
06 nas / portan e sostene(n)t la lassa maire · q(ua)ntas lagremas hi
07 foron escampadas / q(ua)nt lo bon senhor se giret uays elas / elor
08 diys · Filhas de ier(usa)l(e)m no ploretz sobre mi / mais sobre uos
09 meteyssas ploratz / e sobre uostres fils · car si aysso fan en lo fust
10 uert / q(ue) sera fait en lo sec · Merauilhi me si res q(ue)l amessa lo
11 podia seguir ni escoltar · (et) enaq(ue)sta man(ier)a despendet aq(ue)la
12 hora ton car senhor · A sexta ·
13 ASexta pensaras aq(ue)stas c(aus)as · emp(er)o d(e)l te(m)ps sapias q(ue)
14 alcunas c(aus)as foron faitas daua(n)t · (et) alcunas ap(re)s · e
15 p(er)aue(n)tura mais (con)ta hom ad aq(ue)la hora · Pensa do(n)cas q(ue)
16 en aq(ue)la hora uenc lo pobol amo(n)te caluari · mais cresi q(ue)la cri
17 da crides ·/ uenetz ala iusticia · e despulhan lo tot nut uese(n)t
18 de totz ·/ ecresi q(ue) ab gran dolor · car la gonela se tenia al cors
19 p(er) lo sa(n)c d(e)ls bateme(n)s · (et) ado(n)x aparec la forma d(e)l sieu p(re)cios
20 cors /q(ue) era bela sobre las formas detotz homes rota esan
21 guinosa · Ay q(ua)l dolor hac la lassa maire q(ua)nt li recordaua q(ua)l
22 lauia uist ni q(ua)l lo uesia · § Ap(re)s aparelhada la crotz disianli
23 fort cruzelme(n)t q(ue) anes sus · Ay car senhor ta(n)t uolu(n)tiers hi
24 pugietz · Ay ab q(ua)nt gran amor (et) ab ta(n)t gra(n) ardor de saluar
25 ha sostengut ton bon senhor · Q(ua)nt gran plaser fo q(ua)nt uist
26 aq(ue)la gran patiencia aq(ue)la suauesa (et) aq(ue)la uolu(n)tayrosa uo
27 lu(n)tat · § Ap(re)s lo leueron sus la crotz tot nut · mais la lassa mai
28 re plena dangoyssa ede dolor lo cobric desson uelh · Ay q(ua)nt
29 gra(n)s critz ta(n)t gra(n)s plors ta(n)t gra(n)s ro(m)peme(n)s deraubas e de
30 uelhs hi feron los sie(us) amix q(ua)nt lo uiron sus pendre · ta(n)t
31 uilme(n)t estendre / ta(n)t cruzelment clauellar etandurame(n)t /
32 q(ua)nt uiron aq(ue)las ondas aq(ue)ls raitz d(e)l sa(n)c correr p(er) lo cors e
33 p(er) t(er)ra · pensa te q(ue) feras si o uissas · § E poyras cossirar ton
34 senhor enla crotz en estame(n)t de iutge e de maistre e de
35 auesque · Veias do(n)cas ton senhor sus la crotz p(er) iutiar tot
36 lo mo(n) · e p(er) aquo foron li meses dos homes la un d(e)ls q(ua)ls se
37 saluet / lautre se da(m)pnet · Veiaslo atressi ayssi quo auesq(ue)
38 dona(n)t las et(er)nals rendas · (et) ufrent ostia depagame(n)t · La
39 carn pura eneta a dieu lo paire p(er) lumanal linatge en
40 lautar dela crotz · Pensa q(ua)nt plasent fo a dieu lo paire ·/
41 aq(ue)la ufferta p(er) q(ue) rendet samor ad home q(ue) lauia ta(n)t offen
42 dut · Veias atressi ton bon senhor emaiestre quo esta alt
131v
01 p(er) ensenhar ep(er) p(re)dicar nos · En lo q(ua)l s(er)mo hac sol .vii. p(ar)aulas ·
02 enlas q(ua)ls es tota n(ost)ra uida · (et) ente(n)t las p(er) so q(ue)n fassas ton pro ·
03 § La p(ri)m(er)a es · pat(er) ignosce illis quia nesciunt q(ui)d faciunt ·
04 paire p(er)dona lor q(ue) no sabon q(ue) se fan · soes no q(ua)nt gran be a mi /
05 e ta(n)t gran mal assi meteysses · car qui offent autre / no(n) q(ua)nt
06 notz assi meteys · E q(ua)nt aiuda ad autre / car el met dieu p(er) lau
07 tre q(ue) es ab los greuiatz · e (con)tra si qui fa (con)tra sa sa uolu(n)tat ·
08 § La sego(n)da es · q(ua)nt doniest al layro qui q(ue)ria m(er)ce q(ua)nt li diys ·
09 hodie mecu(m) eris enp(ar)adiso · huey seras ab mi en p(ar)adis · A
10 questa p(ar)aula sera uera huey en nos autres / q(ua)nt a(n)i(m)a q(ue) conois
11 sauilesa / e q(ui)er m(er)ce al senhor deuotame(n)t · es en p(ar)adis p(er) gra
12 cia e p(er) esp(er)ansa en gl(or)ia · soes enrepaus (et) en (con)scie(n)tia depatz ·
13 § La terssa p(ar)aula fo · q(ua)nt coma(n)det sa maire desconsolada
14 de tot solas alamat discipol · el discipol ala maire q(ua)nt li diys ·
15 Mulier ecce filius tuus · Et discip(u)lo · Ecce mat(er) tua · Ena
16 q(ue)sta recoma(n)datio entendem q(ue) foron recoma(n)datz an(ost)ra dona
17 no solame(n)t sa(n)t iohan · mais tota la s(an)c(t)a gleysa / e cascuna
18 a(n)i(m)a fizel edeuota q(ue) ela nos aia en especial afilhament a
19 iam uos e p(ro)cura(n)t n(ost)res bes / ayssi quo lial maire e fizel · p(er) q(ue)
20 enayssi fo necessaria la recoma(n)datio aguardar · P(er) q(ue) diys ·
21 aq(ue)sta p(ar)aula ala passio asalut detotz · enayssi fo necessaria
22 la recoma(n)dacio aguardar · P(er) q(ue) diys aq(ue)sta p(ar)aula · Mulier
23 ecce filius tuus · Mais de .x. ans estet q(ue) ta(n)t hi pe(n)saua
24 (et) auia ta(n)t gra(n) abonda(n)cia delagremas / q(ue) no cuiaua ayssi
25 satisfar si cascun iorn no plores · Et esponia aq(ue)la p(ar)aula
26 enayssi · maire benaurada uecte ton filh · Veias quo pent
27 enla crotz ton filh · Veias quo mor ton filh · Veias quo es
28 brisat ton filh · Et enayssi come(n)saua a pensar tota la pa
29 ssio · e q(ua)nt uenia ad aq(ue)l loc tota fondia enlagremas ·
30 E pueys el disia al filh · Ecce mat(er) tua · Vec te tamaire
31 aytal maire q(ue) es ta(n)t doloyrosa / e ta(n)t plorosa · Veias quo
32 mor ta cara maire · Si ente(n)dre o uoles / trop be o esponia
33 assadollar se depietat · p(er) q(ue) fa atressi mestier p(ar)aula al filh
34 p(er) la maire · (et) ala maire p(er) lo filh / p(er)sso q(ue) aias lor gracia
35 e lor amor · § La q(ua)rta p(ar)aula fo · D(eu)s m(eu)s · deus m(eu)s ut
36 quis derelinq(ui)sti me · Dieu mieu / dieu mieu p(er) q(ue) mas de
37 senp(ar)at · Vec te que mostrec quo era gran la sua pena ·
38 car ayta(n)t sufria de dolor e de angoyssa / codegra far si no
39 fos filh de dieu · ans encara sos amix essa carn semblaua(n)
40 desamparatz p(er) dieu · Car anc en tota la passio q(ua)nt ad aq(ue)la
41 no hac neguna recreatio ni negun repaus · emp(er)o p(er) los
42 n(ost)res ops el o uolc tot passar e sufrir / p(er) so q(ue) nos alcunas
132r
01 uetz passessem en patientia n(ost)r(e)s trebalhs · q(ua)nt semblaria q(ue) tost
02 die(us) nos agues desamparatz o q(ua)nt die(us) p(er)ssi nos uol proar · E
03 car nos meteysses nem dignes · Car si nos em (con)formatz al bo(n)
04 senhor · emp(er)o el nos p(ro)met q(ue) atressi serem en gl(or)ia § La q(ui)nta
05 p(ar)aula diys · scitio · yeu hay set · e fon li donat uinagre ab fel
06 mesclat · Veser podes si pensas q(ua)l sabor donet hom a ton senhor ·
07 Ay car senhor ta(n)t petit dema(n)dauas p(er) ton sopar / qui ue q(ua)ls
08 era ahut ton trebalh daq(ue)l iorn / q(ue) q(ue)rias mais beure · Mot
09 sedeiauas bon paire la salut de nos autres · e nos auem te
10 fait estar mot lo(n)game(n)t ab gra(n) set · ala letra q(ua)nt diys q(ue) gra(n)
11 set auia · potz te pensar q(ue) fo gra(n) · El filh dedieu receup dos
12 fils d(e)l diable · abeure li doneron ui agre ab fel amar · Ay
13 las q(ue) farem nos q(ue) apenas podem uiure un iorn ses delieg ·
14 car p(er) cert si tota n(ost)ra uida estaua en afflectio no poyriam
15 adieu satisfar de sol aq(ue)l sopar q(ue) p(re)s p(er) nos · E q(ua)nt nos sente(m)
16 trebalhatz fugem uays los plasers · p(er) q(ue) ses dupte deuem su
17 frir affectios e tribulatios / p(er) tal q(ue) no p(er)dam lors plasers de
18 p(ar)adis · § La .vi. p(ar)aula fo · Consumatu(m) est · soes complit
19 hay tot ses neguna c(aus)a alayssar / tot q(ua)nt deuia far enaq(ue)st
20 mon p(er) resemer lumanal linatge etota ma pena / etota ma
21 batalha · E tot lo te(m)ps q(ue) deuia entre los homes estar corporal
22 me(n)t es (com)plit · ad honor de dieu lo paire (et) a comunal utilitat
23 d(e)ls fizels · La .vii. p(ar)aula es en la hora nona / p(er) q(ue) no(n) lamet ayssi ·
24 ANona pensaras si has a(n)i(m)a piatosa al pl(us) deuota
25 me(n)t anona · q(ue) poyras · en q(ua)l man(ier)a ton amat senhor sobre bo
26 e sobre gracios · Ap(ro)prian ad aq(ue)la greu mort · e come(n)set
27 aq(ue)ls dolses huels · (et) aq(ue)la cara q(ue) era gaug d(e)ls angels come(n)set
28 enpallesir (et) enclinar aq(ue)la onrada testa uays sa doloyrosa
29 maire q(ua)ys p(re)ne(n)t comiat · Pensa te q(ua)nt doloyros poc e(sse)r (et) a
30 la un (et) alautre segon la gran amor q(ue) ab dos se portaua(n) / q(ue)la
31 dolor e la pena d(e)l dous ton senhor fo ta(n)t gran q(ue) res no(n) li poc
32 dire · Pensa te atressi q(ua)l fo deuays la maire doloyrosa · Et
33 enayssi rendec lo sieu p(re)cios cors q(ue) auia pres de ela · tot fo
34 ro(m)put deuays totas partz emal menat § Et aysso fayt
35 diys la .vii. p(ar)aula · Pater i(n) manus tua comendo sp(iritu)m meu(m) ·
36 E diys aysso paire en las tuas mas coma(n)di mon esp(er)it ·
37 Pensar te podes d(e)la benaurada maire q(ua)l fo la dolor e la
38 angoyssa que ela hac q(ua)nt auzic aq(ue)l crit / e uic aq(ue)la mort
39 q(ua)nt se uic desenp(ar)ada o se uic sola · Ay quo cresi q(ue) crides si
40 parlar podia q(ue) lesp(er)it no li fos falhit · Yeu cresi q(ue) ela disia ·
41 Car filh acuy mas layssadas car tot lo mon mes greu / sal
42 tu q(ui) me na(n)tenias · tot q(ua)nt ueg mes mort sal tu q(ui) iest ma
132v
01 uida · Car filh en las tuas mas coma(n)di mo(n) esp(er)it e mi metey
02 ssa etota pura ge(n)t fizel q(ue) layssas tota desconortada · Reme(m)
03 brete bel filh de mi / e detotz aq(ue)ls q(ui) tan fait s(er)uici · Saui
04 paire dieus tot poderos / enlas uostras mas coma(n)di mon
05 car filh enos emi e totz los mieus els sieus · auespras ·
06 AUespras deues uenir ad aualar ton senhor ab gra(n)
07 reu(er)encia dela crotz p(er) planher ep(er) plorar la sua
08 mort / el tieu gran p(er)dora ab la sua cara maire e
09 lassa ab las autras donas q(ue)l seguian · E podes te pe(n)sar
10 quo remaseron desconortadas ses tot (con)fort / q(ua)nt ue
11 sian mort lor senhor e lor maistre · euesian q(ue) totz los
12 discipols sen eran fugitz sal lo bon ioue sant iohan · (et) esta
13 uan coma fedas entre lops · E no oblides q(ua)l dol fasia
14 entre las autras la magdalena · Ap(re)s bayssaras te p(er) bai
15 sar la t(er)ra en q(ue) son casutas las gotas d(e)l sanc de ton bon
16 senhor · E culhiras las ab gran reu(er)encia · car cascuna
17 fora abondosa aresemer tot lo mon · § Ap(re)s pensa quo
18 puescas lauar lo benaurat cors de ton senhor q(ue) es tot
19 tacat de sanc p(er) los greus batemens · Et aq(ue)la onrada
20 cara q(ue) es tota cuberta p(er) los escupimens · (et) ad aq(ue)stz
21 lauar / ualon mais lagremas q(ue) autra aygua · emp(er)o
22 maiorment qua(n)t son casutas p(er) pietat e p(er) amor ·
23 § E pueys la uays la completa aiudaras lo aportar
24 iosep (et) alas autras p(er)sonas q(ue) lauian enguarda · E
25 pueys untaras lo ab bos enguentz de piatosa o(ra)zo ·
26 (et) enuoloparas lo ab ente(n)dudas oratios · A(pr)es ab
27 grans plors / (et) ab doloyroses sospirs sebeliras lo al se
28 pulcre damor · E cobraras lo ab secreta e (con)tinuada
29 deuocio · E pueys seyras te prop del sepulcre · e
30 p(re)garas p(er) tu e p(er) mi e p(er) totz aquels que a far be nos
31 aiudan que el nos done auer sentime(n)t dela sua
32 passio · p(er) so q(ue) siam parsoniers dela sua gl(ori)a · Ame(n) ·