Rialto

 

Corpus dell’antico occitano

 

Edizione diplomatica del volgarizzamento occitano di una Passione erroneamente attribuita a san Bernardo.

ms. 9 della Biblioteca di Chiesa Nuova di Assisi (cc. 127v-132v)

a cura di Sergio Vatteroni

Cao 2019

Interpretativa    Note


127v

01 § Aq(ue)sta es la man(ier)a depensar ede (con)te(m)plar enlas .vii. horas

02 d(e)la passio de ih(es)u (cri)st · la q(ua)l adordet sa(n)t bernat a (per)sonas deuotas

03 las quals uolon p(ro)fitar en (per)fectio de uida p(er)fieytame(n)t ·

128r

01 Pregat mas alcunas uetz q(ue) yeu te fes alcuna man(ier)a

02 de (con)te(m)plar enla passio de ton senhor segon las .vii.

03 horas · E car yeu say q(ue) tu desiras sobre totas c(aus)as / q(ue)

04 poguesses au(er) souen enta memoria aq(ue)l q(ue) p(er) tu resemer / uolc

05 ta(n)t grans c(aus)as soffrir · Al miels (et) al pl(us) breu q(ue) hay pogut

06 ab la sua iuda te hay escrig so q(ue) deuotame(n)t auias deman

07 dat · iasiaysso q(ue) no ho aia fait ta(n)t (com)plidament q(ua)nt la tua ma

08 t(er)ia ho la tua deuocio dema(n)da · Mais cresi q(ue) si enaysso uoles

09 pensar e p(ro)fitar · q(ue) die(us) te donara gracia de sentir so q(ue) ayssi

10 no es escrit · Car a(n)i(m)a esp(er)itual es leuada p(er) deuocio de paucas

11 de c(aus)as tratz motas · enayssi quo a(n)i(m)a carnal aiuda demotas

12 c(aus)as fa paucas · P(er) q(ue) te fau saber q(ue)si enaq(ue)sta scientia q(ue) es

13 sobre totas autras scientias uoles p(ro)fitar · coue(n)ra q(ue) ab gra(n)

14 estudi te guardes deuas pe(n)same(n)s edeuas alegriers · Car

15 no es de dreyt q(ue) sia en iuoc ni enua solas · q(ui) vol sentir ni

16 plorar la dolor de ih(es)u (cri)st · Ans coue q(ue) tota (con)solacio te(m)poral

17 fuia / q(ui) uol auer aq(ue)sta · ffa atressi mestier q(ue) enayssi a orde

18 nes ta (con)te(m)placio enton pe(n)same(n)t / quo si adoncs fosses p(re)se(n)s

19 q(ua)nt lo senhor soste(n)c la passio · Enayssi te aias en parlar /

20 en doler / en ueser quo feras si daua(n)t tos huels o uissas ·

21 Car p(er) cert enayssi sera ton senhor p(re)sent a ton esp(er)it quo

22 tu o pensaras · e formaras a ton esp(er)it q(ue) p(re)se(n)t sia arecebre

23 ton desirier · (et) aura enplaser totas tas obras · (com)pleta ·

24 ACo(m)pleta come(n)sa q(ue) es dita (com)pleta · car lo bon senhor

25 (com)plic lo cors d(e)la sua s(an)c(t)a p(re)dicatio · E faita la sua s(an)c(t)a

26 cena ab sos discipols hon los hac sadollatz d(e)l sieu p(re)cios

27 sa(n)c en q(ue) deues deuotame(n)t esouen pe(n)sar · E lauec los pes

28 als discipols / efasen aq(ue)l glorios s(er)mo ta(n)t piatosament ·

29 Yssic ih(es)u (cri)st ab sos discipols al mo(n)t oliuet hon deuia esser p(re)s

30 e dep(ar)tit daq(ue)ls q(ue) auia ta(n)t carame(n)t noyritz · en q(ue) auia (com)plit

31 la p(ro)phetia que ditz · q(ua)nt ferit lo pastor se departiran las

32 ouelhas · § Segon aysso pe(n)saras quo ado(n)cs diys als disci

33 pols · leuatz uos (et) anem dayssi · E respondras enton esp(er)it ·

34 Senhor benaurat hon anarem · (et) el te dira · Irem ala

35 mia passio · Anarem ala mia angoyssa hon sere dep(ar)tit

36 corporalme(n)t deuos · E q(ui) uol uenir ap(re)s mi / renegue si

37 meteys e p(re)nga sa crotz esiega me · E tu digas en ton es

38 p(er)it · Car senhor ih(es)u (cri)st no sostenguas q(ue) yeu mi parta

39 de tu q(ue) aparelhat son de seguir te amort (et) auida · § Ap(re)s

40 pensa en q(ua)nt gran angoysso era q(ua)nt diys als discipols

41 sezetz ayssi e uelhatz · aqui meteys podes pensar / quo los

42 esuelhaua q(ua)nt lor diys · Velhatz e horatz q(ue) no i(n)tretz en

128v

01 te(m)ptat(i)o · car iasiaysso q(ue) lesp(er)it sia aparelhat la carn es enferma ·

02 E tu ado(n)x p(re)garas lo q(ue)la freuolesa deta carn fassa sobrar ala

03 forssa del esp(er)it · p(er)sso q(ue) miels puescas uelhar ab el / p(er)sso q(ue) no

04 te fassa enta forssa (con)fisar · q(ue) enaq(ue)l pong dormian los discipols

05 e no podian uelhar § E pe(n)sa quo ado(n)x ton bon senhor q(ua)nt

06 ala carn come(n)set esser en paor (et) en enuiame(n)t · en qual

07 man(ier)a nos mostret dorar q(ua)nt sestendet en t(er)ra e diys · Paire

08 si pot e(ss)er passe aq(ue)sta passio · emp(er)o no sia fait so q(ue) yeu uuelh

09 mais so q(ue) tu · Et ado(n)x langel del cel (con)fortaua lo · E fasent

10 gra(n) batalha / oret mot lo(n)game(n)t · ta(n)t q(ue) la sudor d(e)l sa(n)c corria

11 p(er) t(er)ra · § Tot aysso pe(n)saras carame(n)t · Ap(re)s ueiras aq(ue)l gran

12 pobol (et) aq(ue)la cruzel maynada q(ue) ueno(n) p(er) pe(n)re ton senhor ·

13 Et en q(ua)l man(ier)a el lor anet en(con)tra · e quo los discipols eran

14 en gran paor · E diys lor q(ue) q(ue)retz · si q(ue)retz mi / laissatz anar

15 aq(ue)stz · E tan pacientme(n)t diys aiudas · amic a q(ue) iest ue(n)gut ·

16 E q(ua)nt gran es la sua suauesa q(ue) a son traidor no uedet sa

17 boca · § Consirar podes q(ua)nt gran fo la dolor en q(ue) sos disci

18 pols eran · ta(n)t deuotz ta(n)t amatz e ta(n)t cars tengutz · q(ue) p(er) el

19 agron q(ua)nt uiron a q(ue)l angoyssos dep(ar)time(n)t / d(e)ls e de lor car

20 maiestre ayssi quo forssatz · Hay tan tristz e tan des(con)solatz

21 e tan dolens sen partian · Hay ta(n)t ploran eta(n)t cridan e ta(n)

22 sospiran sen anaua(n) · Ieu cre q(ue) els disian · Hay bon maistre

23 dous paire benigne senhor quo nos partirem de uos ·

24 Car paire hon tenran los tieus discipols · qui los guar

25 dara ia mais · ni q(ui) los ensenhara bon maistre · Hay q(ua)ntas

26 uetz se giraua(n) (et) ab gran dolor uesian lor senhor ta(n)t uil

27 me(n)t liar e ta(n)t greume(n)t tirar e ta(n)t aunidame(n)t · § Pen

28 sar te podes q(ue) fera la benaurada maire sua si hi fos ·

29 Pretiosa maire de ih(es)u (cri)st no(n) to disia lo cor si uelhauas /

30 si dormias no o sopniauas · en q(ua)l man(ier)a ta uida e ton

31 gaug estaua · Hay cara u(er)ge ta(n)t mal dia / e ta(n)t ple de do

32 lor auretz dema / q(ua)nt ausiretz ta(n)t angoyssos turme(n)t ·

33 Senhor ih(es)u (cri)st q(ua)l a(n)i(m)a ni q(ua)l cor pot soffrir que no rompa ·/

34 q(ua)nt pensa q(ue) uos dols maistre / a man(ier)a danhiel anauatz

35 entre lops · e q(ua)nt los cas maluatz uos mordian e uos

36 maneiaua(n) no uos rancurauatz · Hay bon maistre q(ua)nt

37 doloyros ueser uos fasia q(ua)nt uos meseron la cadena

38 al col / e uos lieron aq(ue)las sanctas mas · Et enayssi en

39 gran coyta aunit e batut uos tiraua(n) dessa e dela ·

40 Primierame(n)t ala mayso danna / (et) ap(re)s ad aq(ue)la decay

41 phas · on eran aiustatz los p(ri)nceps dels iusieus p(er) uos

42 aucire · § Be podes pensar quo fo mal aculhit e ta(n)t

129r

01 greume(n)t lo rasoneron · eta(n)t desonradame(n)t lo feron seser

02 alors pes · En totas aq(ue)stas c(aus)as podes pensar ayssi quo si hi

03 fosses p(re)sent / eo uissas sego(n) q(ue)la sua gracia to ami(ni)strara ·

04 A Matinas te deues leuar tot apensadame(n)t Ad matinas ·

05 p(er) aq(ue)las c(aus)as q(ue) auias pe(n)sadas ap(re)s (com)pleta · Et ado(n)x

06 tornaras aton esp(er)it · e poyras ueser ton senhor desem

07 parat p(er) totz sos amix ·/ (et) en uironat demala ge(n)t · epoyras

08 li dir en ton esp(er)it · hay car senhor ih(es)u (cri)st ta(n)t desonradame(n)t

09 e ta(n)t uil / uos fan seser uostres cruzels enemicx · bon mai

10 stre (et) on son uostres discipols · Car gaug mieu tot mo(n) be

11 tota ma esp(er)ansa etot mo(n) (con)ceylh · q(ue) fare q(ue) yeu uos ueia en

12 ayssi estar · § Podes pe(n)sar ta(n)t gra(n) dolor sostenia sa(n)t ioha(n) /

13 q(ue) lauia seguit · euesia son maistre enayssi desondrar ·

14 Ap(re)s pensa en q(ua)l man(ier)a lo bon senhor diys · U(er)ame(n)t dic / q(ue) uos

15 ueyretz lo filh d(e)la u(er)ge seser ala dextra u(er)tut de dieu : Lo p(ri)n

16 cep dels auesq(ue)s esqui(n)sec sa uestime(n)ta e cridec disen · auiatz

17 gran blasphemia · Ado(n)x totz ensemps sabriueron sobre lo

18 tieu bon maiestre · e los uns daua(n)li d(e)las palmas p(er) la cara ·

19 Los autres amanreuersa li daua(n) p(er) la boca : Los autres ses

20 tota merce li dauan gra(n)s colladas : Los autres li escupian

21 enla cara : Los autres li desrasigaua(n) la barba : Los autres

22 lo tyrassaua(n) p(er) los pels E segon q(ue) yeu cre lo menaua(n) en

23 tre lors pes trepeiant ton senhor · etractaua(n)lo mal ses

24 tota merce e ses neguna reu(er)encia · E los uns o fasian p(er)

25 plaser de lor cruzel senhor : Los autres p(er) lor p(er)u(er)sa uolu(n)tat ·

26 § Pensa tu adoncx si hi fossas p(re)sent · no(n) ti giteras sobre

27 ton senhor / e crideras / mora yeu erema(n)ga mo(n) senhor q(ue)

28 el no o ha forfait (et) yeu hay o · Mi aucisetz mi tirassatz

29 e mi iustisiatz sol q(ue) mo(n) senhor no mora · No(n) labrasseras

30 ado(n)x de denols e diysseras · Car senhor sostenga yeu p(er) uos

31 aq(ue)stz greus turme(n)s / sol q(ue) uos escapetz · Car paire sobrebon

32 maiestre · p(er) q(ue) sostenetz tan gra(n)s despietz etal (con)ceyl an

33 goyssos · no etz uos fil de dieu aq(ue)l tan car etan amat ·

34 P(er) q(ue) do(n)cs car senhor uostre paire o soste quo no destruseys

35 aq(ue)stz endemo(n)iatz q(ue) enaysso tractan · Car senhor pus q(ue)

36 alre no puesc far seyre me ab tu ent(er)ra e (com)panhare uos

37 car ayssi no(n) ueg mais uostres enemix q(ue) enrabian e ses

38 forssan (con)tra uos · § Ap(re)s pensaras en q(ua)l man(ier)a sa(n)t .P.

39 sesia al foc e calfaua se defora ·/ car lo uer foc ses tenhia

40 dedi(n)s · p(er) q(ue) reneguet ab aq(ue)la maluada (com)panhia .iii. uetz

41 son uer senhor · Et en q(ua)l man(ier)a al ters renegament ·

42 lo bon senhor lo esguardet ab los huels de m(iser)i(cordi)a · E q(ua)nt el

129v

01 uic q(ue) son senhor lauia auzit / eta(n)t dolsame(n)t esguardat ·

02 yssic d(e)la maluada (com)panhia entre la q(ua)l auia renegat

03 son senhor · Ayssi quo amonestat dautre se leuet dela

04 maluada (com)panhia / e ploret amarament · Hay bon mai

05 stre q(ua)ls son aq(ue)ls tieus huels / q(ue) enayssi escalfan lo cor

06 freg el (com)pren · Hay ta(n) tost desgelan los cors gilatz d(e)ls

07 peccadors / e los torna enaygua de deuocio e de plor ·

08 Prec te car maiestre q(ue) souen me esguardes ab aq(ue)ls huels

09 piatoses ab q(ue) reguardiest sa(n)t .P. Be podes creyre q(ue) do

10 loyrosame(n)t ploret pueys sa(n)t peire p(er) son senhor q(ue) auia

11 desenp(ar)at · e son senhor no(n)lo desenparet · E q(ua)nt souen pen

12 saua lo gra(n) be q(ue)liauia fait · ela sua desconexe(n)sa · Ap(re)s uan

13 pensar los p(ri)nceps d(e)ls iusieus e los maluatz mi(ni)stres ont

14 dormirian · e ton senhor remas liat ab maluadas guardas ·

15 § E podes pensar q(ue) el podia e(ss)er trebalhat de sofrir los tur

16 mens · potz atressi pensar ata(n)t mal ayse pauset aq(ue)la nuyt

17 en q(ua)l q(ue) uil angle dela mayso / trebalhat (et) acorat de freg ·

18 car yuern era / e las nuytz lo(n)gas · E tu ado(n)x en ton esp(er)it ·/

19 ap(ro)p(i)aras te d(e)l p(er) baysar aq(ue)ls durs liams ab que las santas

20 mas eran liadas · E diras li · Car senhor si uos plasia de

21 pausar onrada testa sobre mi pus q(ue) no uos puesc desliar ·

22 Et asetiaras te asos pes doloyros eploros · e recoma(n)daras

23 te ad el deuotame(n)t ·/ e totz tos amix · e cre p(er) cert q(ue) tu obte(n)dras

24 sol q(ue) enaq(ue)l pong li dema(n)des · E si uoles mais estendre ton

25 pensame(n)t / potz li dema(n)dar / si uol q(ue) digas re apart assa doloy

26 rosa maire · Et enayssi metras te ap(re)s los sieus pes benau

27 ratz pausar · e si uoles dormir poyras o far / emp(er)o si ten p(re)n

28 cor q(ue) ueias enaytal estame(n)t ton senhor · a prima

29 APrima pe(n)saras ab lo cor doloyros epiatos q(ue) enaq(ue)la

30 hora i(n)treron en (con)ceylh los falces iusieus · ema(n)deron p(er)

31 ton bon senhor trebalhat ebatut lor fos amenat · Ere

32 cordete q(ua)l pausa auia ahuda la nueg · E pe(n)sa q(ue) los maluatz

33 messatges li dixeron · leua daq(ui) ih(esu)s q(ue) n(ost)res p(ri)nceps e n(ost)res cape

34 las ma(n)dan q(ue) hom te mene al (con)ceylh on te esperan tot lo pobol

35 q(ue) te uolon rendre apilat p(er) sso q(ue) moras · E si tu en ton pensa

36 ment iest encara ab el ·/ ploraras aq(ue)stas greus nouelas car ton

37 car senhor eton bon maistre uolon de tu partir eliurar lo a

38 mort ·/ e poyras dire · hay car senhor ta(n)t doloyrosas nouelas

39 auzira huey uostra dolsa maire / etotz uostres amix · Car

40 paire dols maistre q(ue) fare yeu senhor yre ab uos / o yre q(ue)re(n)t

41 uostra dolsa maire q(ue) ue(n)ga auos ·// Apres deues pensar

42 quo intret ton senhor liat etorme(n)tat al (con)ceylh · e crideron

130r

01 totz (con)tra el blasfeman (et) escarne(n)t lo · E disian pueis · q(ue) p(ro)ph(et)a

02 sias p(er) q(ue) no(n) ti est guardat de nos · desliate si podes (et) escapa

03 nos · Aytals c(aus)as e sembla(n)t li disian los fils diniq(ui)tat · no p(er)

04 dona(n)t afait ni ap(ar)aulas § Si uoles tenir autra man(ier)a

05 depensar enaq(ue)sta hora / e no has pe(n)sat la nueg enaquo q(ue)

06 es dit · P(er) alcuna autra c(aus)a ausiras dire · q(ue) los iusieus an p(re)s

07 ton senhor / e uenras aq(ui) meteys etrobaras lo liat (et) esq(ui)ntat

08 e maltractat · E ueiras lo tot cambiat e(n)la cara / p(er) la doloy

09 rosa uelha / ep(er) los fretz ep(er)los greuges q(ue) ala nueg sostenc ·

10 E cairas asos pes ploran amarament · (et) aqui pensan o par

11 lan las p(ar)aulas els semblans deta dolor · tot enayssi quo fe

12 ras si hi fosses p(re)sent · § Ap(re)s ausiras los falses testimo(n)is

13 q(ue) trason (con)tra ton senhor · e quo lo p(ri)nceps d(e)ls capelas li de

14 ma(n)det · iest tu (cri)st fil de dieu · Et ab q(ua)l suauesa el lor res

15 pondet · tu o has dit · la q(ua)l resposta els tengren p(er) blasfemia ·

16 p(er) q(ue) cre q(ue) els feron atretal o pietz q(ue) no auian fait q(ua)nt diys ·

17 que ueirian lo fil d(e)la u(er)ge seser a la u(er)tut de dieu · § Ap(re)s

18 ueiras ton senhor menar apilat ab las s(an)c(t)as mas liadas uil

19 me(n)t · etiraua(n)lo ab una cadena p(er) lo col aman(ier)a deraubador ·

20 Et enaysso pensaras segon q(ue)la sua gracia te uol aiudar o autreiar

21 ATertia poiras pensar ab gran paor t(er)tia ·

22 en q(ua)l man(ier)a au hom brugir e dir / p(er) totas carrieras

23 e p(er) las plassas de ier(usa)l(e)m / que ton senhor a hom pres ·

24 e quo la hom tota nueg escarnit e batut e tirassat (et) escu

25 pit · E quo lo (con)seylh la trames apilat hon tu no potz i(n)trar

26 ni saber quo lo tractan · E quo aq(ue)st crit es ue(n)gut assa

27 maire benaurada · e q(ua)l glasi la feric alcor q(ua)nt o ausit ·

28 § Pensa q(ua)ls plors ni q(ua)ls critz mostret aq(ue)la dolsa u(er)ge / q(ua)nt

29 souen se gitaua ent(er)ra · E ta(n)t amarame(n)t se ro(m)pia e sesq(ui)nsa

30 ua · ta(n)t souen tra(n)sgoyssaua ep(er)dia lo parlar / e lo ueser · ta(n)t

31 gra(n) forssa fasia q(ue) ela pogues anar / e no podia . Q(ua)ls critz

32 eq(ua)ls bateme(n)s de palmas hi poc e(ss)er / q(ua)nt ue(n)gron las sors ela

33 magdalena / essa osta la martha ·/ ab q(ua)nt gra(n) dolor la mena

34 uan totas q(ua)nt la portaua(n) ayssi quo si fos morta · (et) ayssi

35 quo podia cridaua · E disia la lassa hon es mo(n) gaug mon

36 conort ma uida e ma esp(er)ansa · fil car hon uos trobare ·

37 E qui etz franc edeliures ha pres uos · Q(ui) etz desliat deliu

38 rador · qui uol aucire uida de tot q(ua)nt es · § Aq(ue)stas c(aus)as e

39 mot dautras podia dire la lassa maire / mouens a pietat

40 no ta(n)t solame(n)t los amix · mais atressi los enemix a com

41 passio · E pueys q(ua)nt uic son fil liat ta(n)t durame(n)t / etant

42 cambiat p(er) los greus tractame(n)s e p(er) ta(n) gra(n)s menespretz

130v

01 neys que(n)s ensenhaua · Mais aysso q(ue)li disian no respo(n)dia ·

02 ni el meteys q(ua)nt uic sa maire cara estar ayssi quo morta

03 iaser ent(er)ra · elas autras q(ue) eran ue(n)gudas ab ela · q(ua)l dolor

04 a laun (et)alautre · No(n) se pot escriure / mais pe(n)sa a cui lo

05 senhor de gracia o aura autreiat · § Ap(re)s ueiras quo pi

06 lat lo trames aherodes ·/ e tot lo pobol corria p(er) ueser lo ·

07 Mais tu cara maire demo(n) senhor · quo anauas q(ui) te mena

08 ua dona enaq(ue)la prieyssa q(ue) sufria la lassa · exempli cresi

09 q(ue) era degran pietat edegran dolor / atotz los amix deton

10 filh · E cresi maire p(re)ciosa q(ue) de ton filh fasian lor esquern /

11 e parlaua(n) en diu(er)sas man(ier)as las gens · q(ue) de tu no(n) disian

12 gayre nie(n)s · Pensa ap(re)s ta(n)t coralme(n)t li aiuderas e laco(m)

13 panheras si lauissas enaq(ue)la dolor · § Ap(re)s pe(n)sa eueias

14 quo larasonaua lo rey herodes · (et) el no li uolc respo(n)dre /

15 mais estauali dena(n)t ab gran suauesa liat ·/ ayssi quo fa

16 anhiel q(ue) es menat amasel · e quo ado(n)x lo menesp(re)set he

17 rodes essamaynada · euestironlo p(er) esquern deuestir blanc /

18 e retrameslo apilat · Pensa q(ua)l dolsesa li podia e(ss)er · q(ue) ara

19 lo trametian ssa (et) ara la · Ara lo uestian · ara lo despulha

20 uan · ara lo fasian seser · ara estar de(n)pes · ara lo fasian a

21 nar · ara lo fasian pausar · Reguarda ap(re)s aq(ue)ls sa(n)tz pes

22 ta(n)t te(n)res eta(n)t delicatz de ton senhor quo los auia rotz e

23 brisatz · car degran cor lauian tirat efait anar e tornar ·

24 No cresas q(ue) fossa calsat / q(ue) el anc nisos discipols no use

25 ron de calsar / mais sandalias alcus d(e)ls / q(ue) eran ayssi quo

26 solas · § Apres pensa quo pilat lo fec despulhar quant

27 fo ue(n)gut e liar ala colonna / ebatre e turme(n)tar aquels

28 tendres huels · e pueys tot lo cors ses tota m(isericord)ia · e ta(n)t q(ue)

29 tot era cubert de sa(n)c · Ay senhor ta(n)tost iparegro(n) las na

30 ffras ab aquo q(ue) uos batian ses tota m(er)ce e ton cors era

31 tenre · § Ap(re)s esguarda quo li meseron la corona delas es

32 pinas en aq(ue)la honrada testa e la li aiustero(n) ta(n)t fort / q(ue)l sagrat

33 sanc corria p(er) las gautas · Ap(re)s ueias quo lo uestiron dun

34 mantel uermeylh / emeseron loy p(er) esquern · Una canna

35 q(ue)li meseron enla ma q(ue) sembles auesq(ue) o rey fol · (et) ab aq(ue)st

36 esquern feronlo fora exir als iusie(us) · (et) ado(n)x crideron los

37 fils d(e)l dyable / osta osta crucificalo · Adenolhaua(n) se p(er) esquern /

38 e disian li · die(us) te sal rey d(e)ls iusie(us) · totas aq(ue)stas c(aus)as podon

39 moure a(n)i(m)a adolor (et) apietat d(e)la passio d(e)l bon senhor · Cara

40 maire d(e) ih(es)u (cri)st tu q(ue) fasias q(ua)nt aysso uesias q(ue) disias · prec

41 te benaurada q(ue) me fassas sentir p(er) lamor deton car filh la

42 dolor q(ue) tu sentias · § Ap(re)s escoltaras ab gra(n) dolor / la cuzel sen

131r

01 tencia q(ue) pilat donet (con)tra ton bon senhor q(ue) fossa crucificat ·

02 E pe(n)sa quals critz ni q(ua)ls plors ni q(ua)ls dolors la lassa maire

03 fasia / e los autres amix q(ua)nt aysso ausiron · Et aq(ui) meteys

04 meseron li la crotz al col · e feron len anar en mo(n)te caluari ·

05 Ay q(ua)nt tristas e q(ua)nt dolentas lo seguian aq(ue)las bonas do

06 nas / portan e sostene(n)t la lassa maire · q(ua)ntas lagremas hi

07 foron escampadas / q(ua)nt lo bon senhor se giret uays elas / elor

08 diys · Filhas de ier(usa)l(e)m no ploretz sobre mi / mais sobre uos

09 meteyssas ploratz / e sobre uostres fils · car si aysso fan en lo fust

10 uert / q(ue) sera fait en lo sec · Merauilhi me si res q(ue)l amessa lo

11 podia seguir ni escoltar · (et) enaq(ue)sta man(ier)a despendet aq(ue)la

12 hora ton car senhor · A sexta ·

13 ASexta pensaras aq(ue)stas c(aus)as · emp(er)o d(e)l te(m)ps sapias q(ue)

14 alcunas c(aus)as foron faitas daua(n)t · (et) alcunas ap(re)s · e

15 p(er)aue(n)tura mais (con)ta hom ad aq(ue)la hora · Pensa do(n)cas q(ue)

16 en aq(ue)la hora uenc lo pobol amo(n)te caluari · mais cresi q(ue)la cri

17 da crides ·/ uenetz ala iusticia · e despulhan lo tot nut uese(n)t

18 de totz ·/ ecresi q(ue) ab gran dolor · car la gonela se tenia al cors

19 p(er) lo sa(n)c d(e)ls bateme(n)s · (et) ado(n)x aparec la forma d(e)l sieu p(re)cios

20 cors /q(ue) era bela sobre las formas detotz homes rota esan

21 guinosa · Ay q(ua)l dolor hac la lassa maire q(ua)nt li recordaua q(ua)l

22 lauia uist ni q(ua)l lo uesia · § Ap(re)s aparelhada la crotz disianli

23 fort cruzelme(n)t q(ue) anes sus · Ay car senhor ta(n)t uolu(n)tiers hi

24 pugietz · Ay ab q(ua)nt gran amor (et) ab ta(n)t gra(n) ardor de saluar

25 ha sostengut ton bon senhor · Q(ua)nt gran plaser fo q(ua)nt uist

26 aq(ue)la gran patiencia aq(ue)la suauesa (et) aq(ue)la uolu(n)tayrosa uo

27 lu(n)tat · § Ap(re)s lo leueron sus la crotz tot nut · mais la lassa mai

28 re plena dangoyssa ede dolor lo cobric desson uelh · Ay q(ua)nt

29 gra(n)s critz ta(n)t gra(n)s plors ta(n)t gra(n)s ro(m)peme(n)s deraubas e de

30 uelhs hi feron los sie(us) amix q(ua)nt lo uiron sus pendre · ta(n)t

31 uilme(n)t estendre / ta(n)t cruzelment clauellar etandurame(n)t /

32 q(ua)nt uiron aq(ue)las ondas aq(ue)ls raitz d(e)l sa(n)c correr p(er) lo cors e

33 p(er) t(er)ra · pensa te q(ue) feras si o uissas · § E poyras cossirar ton

34 senhor enla crotz en estame(n)t de iutge e de maistre e de

35 auesque · Veias do(n)cas ton senhor sus la crotz p(er) iutiar tot

36 lo mo(n) · e p(er) aquo foron li meses dos homes la un d(e)ls q(ua)ls se

37 saluet / lautre se da(m)pnet · Veiaslo atressi ayssi quo auesq(ue)

38 dona(n)t las et(er)nals rendas · (et) ufrent ostia depagame(n)t · La

39 carn pura eneta a dieu lo paire p(er) lumanal linatge en

40 lautar dela crotz · Pensa q(ua)nt plasent fo a dieu lo paire ·/

41 aq(ue)la ufferta p(er) q(ue) rendet samor ad home q(ue) lauia ta(n)t offen

42 dut · Veias atressi ton bon senhor emaiestre quo esta alt

131v

01 p(er) ensenhar ep(er) p(re)dicar nos · En lo q(ua)l s(er)mo hac sol .vii. p(ar)aulas ·

02 enlas q(ua)ls es tota n(ost)ra uida · (et) ente(n)t las p(er) so q(ue)n fassas ton pro ·

03 § La p(ri)m(er)a es · pat(er) ignosce illis quia nesciunt q(ui)d faciunt ·

04 paire p(er)dona lor q(ue) no sabon q(ue) se fan · soes no q(ua)nt gran be a mi /

05 e ta(n)t gran mal assi meteysses · car qui offent autre / no(n) q(ua)nt

06 notz assi meteys · E q(ua)nt aiuda ad autre / car el met dieu p(er) lau

07 tre q(ue) es ab los greuiatz · e (con)tra si qui fa (con)tra sa sa uolu(n)tat ·

08 § La sego(n)da es · q(ua)nt doniest al layro qui q(ue)ria m(er)ce q(ua)nt li diys ·

09 hodie mecu(m) eris enp(ar)adiso · huey seras ab mi en p(ar)adis · A

10 questa p(ar)aula sera uera huey en nos autres / q(ua)nt a(n)i(m)a q(ue) conois

11 sauilesa / e q(ui)er m(er)ce al senhor deuotame(n)t · es en p(ar)adis p(er) gra

12 cia e p(er) esp(er)ansa en gl(or)ia · soes enrepaus (et) en (con)scie(n)tia depatz ·

13 § La terssa p(ar)aula fo · q(ua)nt coma(n)det sa maire desconsolada

14 de tot solas alamat discipol · el discipol ala maire q(ua)nt li diys ·

15 Mulier ecce filius tuus · Et discip(u)lo · Ecce mat(er) tua · Ena

16 q(ue)sta recoma(n)datio entendem q(ue) foron recoma(n)datz an(ost)ra dona

17 no solame(n)t sa(n)t iohan · mais tota la s(an)c(t)a gleysa / e cascuna

18 a(n)i(m)a fizel edeuota q(ue) ela nos aia en especial afilhament a

19 iam uos e p(ro)cura(n)t n(ost)res bes / ayssi quo lial maire e fizel · p(er) q(ue)

20 enayssi fo necessaria la recoma(n)datio aguardar · P(er) q(ue) diys ·

21 aq(ue)sta p(ar)aula ala passio asalut detotz · enayssi fo necessaria

22 la recoma(n)dacio aguardar · P(er) q(ue) diys aq(ue)sta p(ar)aula · Mulier

23 ecce filius tuus · Mais de .x. ans estet q(ue) ta(n)t hi pe(n)saua

24 (et) auia ta(n)t gra(n) abonda(n)cia delagremas / q(ue) no cuiaua ayssi

25 satisfar si cascun iorn no plores · Et esponia aq(ue)la p(ar)aula

26 enayssi · maire benaurada uecte ton filh · Veias quo pent

27 enla crotz ton filh · Veias quo mor ton filh · Veias quo es

28 brisat ton filh · Et enayssi come(n)saua a pensar tota la pa

29 ssio · e q(ua)nt uenia ad aq(ue)l loc tota fondia enlagremas ·

30 E pueys el disia al filh · Ecce mat(er) tua · Vec te tamaire

31 aytal maire q(ue) es ta(n)t doloyrosa / e ta(n)t plorosa · Veias quo

32 mor ta cara maire · Si ente(n)dre o uoles / trop be o esponia

33 assadollar se depietat · p(er) q(ue) fa atressi mestier p(ar)aula al filh

34 p(er) la maire · (et) ala maire p(er) lo filh / p(er)sso q(ue) aias lor gracia

35 e lor amor · § La q(ua)rta p(ar)aula fo · D(eu)s m(eu)s · deus m(eu)s ut

36 quis derelinq(ui)sti me · Dieu mieu / dieu mieu p(er) q(ue) mas de

37 senp(ar)at · Vec te que mostrec quo era gran la sua pena ·

38 car ayta(n)t sufria de dolor e de angoyssa / codegra far si no

39 fos filh de dieu · ans encara sos amix essa carn semblaua(n)

40 desamparatz p(er) dieu · Car anc en tota la passio q(ua)nt ad aq(ue)la

41 no hac neguna recreatio ni negun repaus · emp(er)o p(er) los

42 n(ost)res ops el o uolc tot passar e sufrir / p(er) so q(ue) nos alcunas

132r

01 uetz passessem en patientia n(ost)r(e)s trebalhs · q(ua)nt semblaria q(ue) tost

02 die(us) nos agues desamparatz o q(ua)nt die(us) p(er)ssi nos uol proar · E

03 car nos meteysses nem dignes · Car si nos em (con)formatz al bo(n)

04 senhor · emp(er)o el nos p(ro)met q(ue) atressi serem en gl(or)ia § La q(ui)nta

05 p(ar)aula diys · scitio · yeu hay set · e fon li donat uinagre ab fel

06 mesclat · Veser podes si pensas q(ua)l sabor donet hom a ton senhor ·

07 Ay car senhor ta(n)t petit dema(n)dauas p(er) ton sopar / qui ue q(ua)ls

08 era ahut ton trebalh daq(ue)l iorn / q(ue) q(ue)rias mais beure · Mot

09 sedeiauas bon paire la salut de nos autres · e nos auem te

10 fait estar mot lo(n)game(n)t ab gra(n) set · ala letra q(ua)nt diys q(ue) gra(n)

11 set auia · potz te pensar q(ue) fo gra(n) · El filh dedieu receup dos

12 fils d(e)l diable · abeure li doneron ui agre ab fel amar · Ay

13 las q(ue) farem nos q(ue) apenas podem uiure un iorn ses delieg ·

14 car p(er) cert si tota n(ost)ra uida estaua en afflectio no poyriam

15 adieu satisfar de sol aq(ue)l sopar q(ue) p(re)s p(er) nos · E q(ua)nt nos sente(m)

16 trebalhatz fugem uays los plasers · p(er) q(ue) ses dupte deuem su

17 frir affectios e tribulatios / p(er) tal q(ue) no p(er)dam lors plasers de

18 p(ar)adis · § La .vi. p(ar)aula fo · Consumatu(m) est · soes complit

19 hay tot ses neguna c(aus)a alayssar / tot q(ua)nt deuia far enaq(ue)st

20 mon p(er) resemer lumanal linatge etota ma pena / etota ma

21 batalha · E tot lo te(m)ps q(ue) deuia entre los homes estar corporal

22 me(n)t es (com)plit · ad honor de dieu lo paire (et) a comunal utilitat

23 d(e)ls fizels · La .vii. p(ar)aula es en la hora nona / p(er) q(ue) no(n) lamet ayssi ·

24 ANona pensaras si has a(n)i(m)a piatosa al pl(us) deuota

25 me(n)t anona · q(ue) poyras · en q(ua)l man(ier)a ton amat senhor sobre bo

26 e sobre gracios · Ap(ro)prian ad aq(ue)la greu mort · e come(n)set

27 aq(ue)ls dolses huels · (et) aq(ue)la cara q(ue) era gaug d(e)ls angels come(n)set

28 enpallesir (et) enclinar aq(ue)la onrada testa uays sa doloyrosa

29 maire q(ua)ys p(re)ne(n)t comiat · Pensa te q(ua)nt doloyros poc e(sse)r (et) a

30 la un (et) alautre segon la gran amor q(ue) ab dos se portaua(n) / q(ue)la

31 dolor e la pena d(e)l dous ton senhor fo ta(n)t gran q(ue) res no(n) li poc

32 dire · Pensa te atressi q(ua)l fo deuays la maire doloyrosa · Et

33 enayssi rendec lo sieu p(re)cios cors q(ue) auia pres de ela · tot fo

34 ro(m)put deuays totas partz emal menat § Et aysso fayt

35 diys la .vii. p(ar)aula · Pater i(n) manus tua comendo sp(iritu)m meu(m) ·

36 E diys aysso paire en las tuas mas coma(n)di mon esp(er)it ·

37 Pensar te podes d(e)la benaurada maire q(ua)l fo la dolor e la

38 angoyssa que ela hac q(ua)nt auzic aq(ue)l crit / e uic aq(ue)la mort

39 q(ua)nt se uic desenp(ar)ada o se uic sola · Ay quo cresi q(ue) crides si

40 parlar podia q(ue) lesp(er)it no li fos falhit · Yeu cresi q(ue) ela disia ·

41 Car filh acuy mas layssadas car tot lo mon mes greu / sal

42 tu q(ui) me na(n)tenias · tot q(ua)nt ueg mes mort sal tu q(ui) iest ma

132v

01 uida · Car filh en las tuas mas coma(n)di mo(n) esp(er)it e mi metey

02 ssa etota pura ge(n)t fizel q(ue) layssas tota desconortada · Reme(m)

03 brete bel filh de mi / e detotz aq(ue)ls q(ui) tan fait s(er)uici · Saui

04 paire dieus tot poderos / enlas uostras mas coma(n)di mon

05 car filh enos emi e totz los mieus els sieus · auespras ·

06 AUespras deues uenir ad aualar ton senhor ab gra(n)

07 reu(er)encia dela crotz p(er) planher ep(er) plorar la sua

08 mort / el tieu gran p(er)dora ab la sua cara maire e

09 lassa ab las autras donas q(ue)l seguian · E podes te pe(n)sar

10 quo remaseron desconortadas ses tot (con)fort / q(ua)nt ue

11 sian mort lor senhor e lor maistre · euesian q(ue) totz los

12 discipols sen eran fugitz sal lo bon ioue sant iohan · (et) esta

13 uan coma fedas entre lops · E no oblides q(ua)l dol fasia

14 entre las autras la magdalena · Ap(re)s bayssaras te p(er) bai

15 sar la t(er)ra en q(ue) son casutas las gotas d(e)l sanc de ton bon

16 senhor · E culhiras las ab gran reu(er)encia · car cascuna

17 fora abondosa aresemer tot lo mon · § Ap(re)s pensa quo

18 puescas lauar lo benaurat cors de ton senhor q(ue) es tot

19 tacat de sanc p(er) los greus batemens · Et aq(ue)la onrada

20 cara q(ue) es tota cuberta p(er) los escupimens · (et) ad aq(ue)stz

21 lauar / ualon mais lagremas q(ue) autra aygua · emp(er)o

22 maiorment qua(n)t son casutas p(er) pietat e p(er) amor ·

23 § E pueys la uays la completa aiudaras lo aportar

24 iosep (et) alas autras p(er)sonas q(ue) lauian enguarda · E

25 pueys untaras lo ab bos enguentz de piatosa o(ra)zo ·

26 (et) enuoloparas lo ab ente(n)dudas oratios · A(pr)es ab

27 grans plors / (et) ab doloyroses sospirs sebeliras lo al se

28 pulcre damor · E cobraras lo ab secreta e (con)tinuada

29 deuocio · E pueys seyras te prop del sepulcre · e

30 p(re)garas p(er) tu e p(er) mi e p(er) totz aquels que a far be nos

31 aiudan que el nos done auer sentime(n)t dela sua

32 passio · p(er) so q(ue) siam parsoniers dela sua gl(ori)a · Ame(n) ·