Rialto

174.10

 

Gavaudan

 

 

 

 

Senhors, per los nostres peccatz
creys la forsa dels Sarrazis:
Jherusalem pres Saladis
et encaras non es cobratz;
5 per que manda·l reys de Marroc
qu’ab totz los reys de Crestias
se combatra ab sos trefas
Andolozitz et Arabitz
contra la fe de Crist garnitz.
 
10 Totz los alcavis a mandatz:
masmutz, maurs, goitz e barbaris,
e no·y reman gras ni mesquis
que totz no·ls aya·n ajostatz:
anc pus menut ayga non ploc
15 cum elhs passon e prendo·ls plas;
la caraunhada dels milas
geta·ls paysser, coma berbitz,
e no·y reman brotz ni razitz.
 
Tant an d’erguelh selh qu’a triatz
20 qu’els cujo·l mons lur si’aclis;
Marroquenas, Marabetis
pauzon a mons per mieg los pratz;
mest lor gabon: «Franc, faiz nos loc!
Nostr’es Proensa e Tolzas,
25 entro al Puey totz lo mejas!»
Anc tan fers gaps no fon auzitz
dels falses cas, ses ley, marritz.
 
Emperaire, vos o aujatz,
e·l reys de Frans’e sos cozis,
30 e·l reys engles, coms peitavis:
qu’al rey d’Espanha secorratz!
Que anc mais negus mielhs no poc
a servir Dieu esser propdas:
ab Luy venseretz totz los cas
35 cuy Bafometz a escarnitz
e·ls renegatz outrasalhitz.
 
Jhezus Cristz, que·ns a prezicatz
per que fos bona nostra fis,
nos demostra qu’es dregz camis:
40 qu’ab penedens’er perdonatz
lo peccatz que d’Adam se moc.
E vol nos far ferms e certas,
si·l crezem, qu’ab los sobiras
nos metra, e sara·ns la guitz
45 sobre·ls fals fellos descauzitz.
 
Non laissem nostras heretatz,
pus qu’a la gran fe em assis,
a cas negres outramaris;
q’usquecx ne sia perpessatz
50 enans que·l dampnatge nos toc!
Portogals, Gallicx, Castellas,
Navars, Aragones, Serdas
lur avem en barra gequitz
qu’els an rahuzatz et aunitz.
 
55 Quan veyran los baros crozatz,
Alamans, Frances, Cambrezis,
Engles, Bretos et Angevis,
Biarns, Gascos, ab nos mesclatz,
e·ls Provensals, totz en un floc,
60 saber podetz qu’ab los Espas
romprem la preyss’e·l cap e·ls mas,
tro·ls ajam mortz totz e delitz;
pueys er mest nos totz l’aurs partitz.
 
Profeta sera·n Gavaudas
65 que·l digz er faitz. E mortz als cas!
E Dieus er honratz e servitz
on Bafometz era grazitz.

 

 

 

Testo: Guida 1979 (V). – Rialto 15.xi.2002.


Mss.: C 318; R 98.

Edizioni critiche:  Alfred Jeanroy, «Poésies du troubadour Gavaudan», Romania, 34, 1905, pp. 497-539, a p. 534; István Frank, «La chanson de croisade du troubadour Gavaudan», Neophilologische Mitteilungen, XLVII, 1946, pp. 145-171, a p. 165; Saverio Guida, Il trovatore Gavaudan, Modena 1979 (Subsidia al Corpus des Troubadours, VI), p. 264.

Metrica: a9 b9 b9 a9 c9 d9 d9 e9 e9 (Frank  645:4). Sette coblas unissonans di nove versi e una tornada di quattro. 

Nota: La canzone di Gavaudan fu composta in un’epoca immediatamente successiva alla disfatta cristiana di Alarcos (luglio 1195), allorché il califfo almohade Abu Yusuf Ya ’qub al-Mansur si spinse verso zone della Spagna settentrionale da tantissimo tempo non raggiunte dagli Arabi ed ormai per tradizione considerate baluardo invalicabile del mondo occidentale e da lì minacciava di proiettarsi verso Proensa e Tolzas. Che Gavaudan abbia levato il suo canto di crociata da una delle terre soggette al conte di Tolosa si evince dalla strofe VII, ove obbligata è l’identificazione coi sudditi di Raimondo VI del gruppo etnico-politico di cui il trovatore sentiva e proclamava di far parte quando immaginava i contingenti delle altre regioni europee ab nos mesclatz  in una comune opposizione agli Arabi.

[SG]


BdT    Gavaudan    Premessa    Translations and notes

Canzoni sulle crociate