Guillem Figueira
|
||
I. |
||
D’un sirventes far |
||
en est son que m’agenssa |
||
no·m vuolh plus tarzar |
||
ni far longa bistenssa; |
||
5 |
e sai ses doptar, |
|
qu’ieu n’aurai malvolenssa, |
||
car fauc sirventes |
||
dels fals, malapres |
||
de Roma, que es |
||
10 |
cap de la dechasenssa, |
|
que dechai totz bes. |
||
|
||
II. |
||
No·m meravilh ges, |
||
Roma, si la gens erra, |
||
que·l segle avetz mes |
||
15 |
en trebalh et en guerra; |
|
e pretz e merces |
||
per vos mor e sosterra, |
||
Roma enganairitz, |
||
qu’etz de totz mals guitz |
||
20 |
e cima e razitz; |
|
que·l bons reis d’ Englaterra |
||
fon per vos trahitz. |
||
|
||
III. |
||
Roma, trichairitz, |
||
cobeitatz vos engana, |
||
25 |
c’a vostras berbitz |
|
tondetz trop de la lana. |
||
Lo sains esperitz, |
||
que receup carn humana, |
||
entenda mos precs |
||
30 |
e franha tos becs. |
|
Roma, no m’entrecs, |
||
car es falsa e trafana |
||
vas nos e vas Grecs. |
||
|
||
IV. |
||
Roma, als homes pecs |
||
35 |
rosetz la carn e l’ossa, |
|
e guidatz los secs |
||
ab vos inz en la fossa, |
||
e passatz los decs de Dieu, |
||
car trop es grossa |
||
40 |
vostra cobeitatz |
|
car vos perdonatz |
||
per deniers pechatz. |
||
Roma, de gran trasdossa |
||
de mal vos cargatz. |
||
|
||
V. |
||
45 |
Roma, ben sapchatz |
|
que vostra avols barata |
||
e vostra foudatz fetz |
||
perdre Damiata. |
||
Malamen renhatz, |
||
50 |
Roma. Dieus vos abata |
|
en dechazemen, |
||
car trop falsamen |
||
renhatz per argen, |
||
Roma de mal’ esclata |
||
55 |
e de mal coven. |
|
|
||
VI. |
||
Roma, veramen |
||
sai eu senes doptanssa |
||
c’ab galiamen |
||
de falsa perdonanssa |
||
60 |
liuretz a turmen |
|
lo barnatge de Franssa |
||
lonh de paradis, |
||
e·l bon rei Loïs, |
||
Roma, avetz aucis, |
||
65 |
c’ab falsa predicanssa |
|
l traissetz de Paris. |
||
|
||
VII. |
||
Roma, als Sarrazis |
||
faitz vos pauc de dampnatge, |
||
mas Grecs e Latis |
||
70 |
liuratz a carnalatge. |
|
Inz el pos d’abis, |
||
Roma, faitz vostre estatge |
||
en perdicion, |
||
Ja Dieus part no·m don, |
||
75 |
Roma, del perdon |
|
ni del pelegrinatge |
||
que fetz d’Avinhon. |
||
|
||
VIII. |
||
Roma, ses razon |
||
avetz mainta gen morta, |
||
80 |
e jes no·m sab bon, |
|
car tenetz via torta, |
||
qu’a salvacion, |
||
Roma, serratz la porta. |
||
Per qu’a mal govern |
||
85 |
d’estiu e d’invern |
|
qui sec vostr’estern, |
||
car diables l’en porta |
||
inz el fuoc d’enfern. |
||
|
||
IX. |
||
Roma, be·is decern |
||
90 |
mals c’om vos deu dire, |
|
quar faitz per esquern |
||
dels crestians martire. |
||
Mas en cal quadern |
||
trobatz c’om deja aucire |
||
95 |
Roma·ls crestians? |
|
Dieus, qu’es verais pans |
||
e cotidians, |
||
me don so qu’eu desire |
||
vezer dels Romans. |
||
|
||
X. |
||
100 |
Roma, vers es plans |
|
que trop etz angoissosa |
||
dels perdons trafans |
||
que fetz sobre Tolosa. |
||
Trop rozetz las mans |
||
105 |
a lei de rabiosa, |
|
Roma descordans. |
||
Mas si·l coms prezans |
||
viu ancar dos ans, |
||
Fransa n’er dolorosa |
||
110 |
dels vostres engans. |
|
|
||
XI. |
||
Roma, tant es grans |
||
la vostra forfaitura |
||
que Dieu e sos sans |
||
en gitatz a non cura, |
||
115 |
tant etz mal renhan, |
|
Roma falsa e tafura, |
||
per qu’en vos s’escon |
||
e·is magra e·is cofon |
||
los jois d’aquest mon. |
||
120 |
E faitz gran desmesura |
|
del comte Raimon. |
||
|
||
XII. |
||
Roma, Dieus l’aon |
||
e·lh don poder e forsa |
||
al comte que ton |
||
125 |
los Frances e·ls escorsa, |
|
e fa’n planca e pon, |
||
quand ab els se comorsa; |
||
et a mi platz fort. |
||
Roma, a Dieu recort |
||
130 |
del vostre gran tort, |
|
si·l platz; e·l comte estorsa |
||
de vos e de mort. |
||
|
||
XIII. |
||
Roma, be·m conort |
||
quez en abans de gaire |
||
135 |
venrez a mal port, |
|
si l’adreitz emperaire |
||
mena adreich sa sort |
||
ni fai so que deu faire. |
||
Roma, eu dic ver, |
||
140 |
que·l vostre poder |
|
veirem dechazer. |
||
Roma, lo vers salvaire |
||
m’o lais tost vezer. |
||
|
||
XIV. |
||
Roma, per aver |
||
145 |
faitz mainta vilania |
|
e maint desplazer |
||
e mainta fellonia. |
||
Tant voletz aver |
||
del mon la senhoria |
||
150 |
que ren non temetz |
|
Dieu ni sos devetz, |
||
anz vei que fazetz |
||
mais qu’ieu dir non poiria |
||
de mal, per un detz |
||
|
||
XV. |
||
155 |
Roma, tan tenetz |
|
estreg la vostra grapa |
||
que so que podetz |
||
tener, greu vos escapa. |
||
Si·n breu non perdetz |
||
160 |
poder, a mala trapa |
|
es lo mons cazutz |
||
e mortz e vencutz |
||
e·l pretz confondutz. |
||
Roma, la vostra papa |
||
165 |
fai aitals vertutz. |
|
|
||
XVI. |
||
Roma, cel qu’es lutz |
||
del mon e vera vida |
||
e vera salutz, |
||
vos do mal’escarida |
||
170 |
car tans mals saubutz |
|
faitz, per que lo mons crida. |
||
Roma, deslejals, |
||
razitz de totz mals, |
||
els focs enfernals |
||
175 |
ardretz senes falhida, |
|
si non penssatz d’als. |
||
|
||
XVII |
||
Roma, als cardenals |
||
vos pot hom sobreprendre |
||
per los criminals |
||
180 |
pecatz que fan entendre, |
|
que non pensan d’als, |
||
mas cum puoscan revendre |
||
Dieu et sos amics |
||
e no·i val castics. |
||
185 |
Roma, grans fastics |
|
es d’auzir e d’entendre |
||
los vostres prezics. |
||
|
||
XVIII. |
||
Roma, eu sui enics, |
||
car vostre poders monta, |
||
190 |
e car grans destrics |
|
totz ab vos nos afronta, |
||
car vos etz abrics |
||
e caps d’engan e d’onta |
||
e de deshonor; |
||
195 |
e·il vostre pastor |
|
son fals trichador, |
||
Roma, e qui·ls aconta |
||
fai trop gran follor. |
||
|
||
XIX. |
||
Roma, mal labor |
||
200 |
fa·l papa, quan tensona |
|
ab l’emperador |
||
pel dreich de la corona |
||
ni·l met en error |
||
ni·ls sieus gerriers perdona |
||
205 |
car aitals perdos |
|
que non sec razos, |
||
Roma, non es bos, |
||
enans qui l’en razona, |
||
reman vergonhos. |
||
|
||
XX. |
||
210 |
Roma, ·l glorios |
|
que sofri mortal pena |
||
en la crotz per nos, |
||
vos done mal’estrena, |
||
car voletz totz jors |
||
215 |
portar la borsa plena, |
|
Roma, de mal for, |
||
que tot vostre cor |
||
avetz en tresor; |
||
don cobeitatz vos mena |
||
220 |
el fuoc que no mor. |
|
|
||
XXI. |
||
Roma, del malcor |
||
que portatz en la gola, |
||
nais lo sucx, don mor |
||
lo mals e s’estrangola |
||
225 |
ab doussor del cor; |
|
per que·l savis tremola, |
||
quan conois e ve |
||
lo mortal vere |
||
e de lai on ve, |
||
230 |
Roma del cor vos cola, |
|
don li pieitz son ples. |
||
|
||
XXII. |
||
Roma, ben ancse |
||
a hom auzit retraire |
||
que·l cap sem vos te, |
||
235 |
per que·l faitz soven raire; |
|
per que cug e cre |
||
qu’ops vos auria traire, |
||
Roma, del cervel, |
||
quar de mal capel |
||
240 |
etz vos e Cistel, |
|
qu’a Bezers fazetz faire |
||
mout estranh mazel. |
||
|
||
XXIII. |
||
Roma, ab fals sembel |
||
tendetz vostra tezura, |
||
245 |
e man mal morsel |
|
manjatz, qui que l’endura. |
||
Car’avetz d’anhel |
||
ab simpla guardadura, |
||
dedins lops rabatz, |
||
250 |
serpens coronatz |
|
de vibr’engenratz, |
||
per que·l diable·us cura |
||
coma·ls sieus privatz. |
Testo: Gianfelice Peron, Rialto 6.xii.2015.