Guillem Figueira

 

 

 

 

   

I.

   

D’un sirventes far

   

en est son que m’agenssa

   

no·m vuolh plus tarzar

   

ni far longa bistenssa;

5  

e sai ses doptar,

   

qu’ieu n’aurai malvolenssa,

   

car fauc sirventes

   

dels fals, malapres

   

de Roma, que es

10  

cap de la dechasenssa,

   

que dechai totz bes.

   

 

   

II.

   

No·m meravilh ges,

   

Roma, si la gens erra,

   

que·l segle avetz mes

15  

en trebalh et en guerra;

   

e pretz e merces

   

per vos mor e sosterra,

   

Roma enganairitz,

   

qu’etz de totz mals guitz

20  

e cima e razitz;

   

que·l bons reis d’ Englaterra

   

fon per vos trahitz.

   

 

   

III.

   

Roma, trichairitz,

   

cobeitatz vos engana,

25  

c’a vostras berbitz

   

tondetz trop de la lana.

   

Lo sains esperitz,

   

que receup carn humana,

   

entenda mos precs

30  

e franha tos becs.

   

Roma, no m’entrecs,

   

car es falsa e trafana

   

vas nos e vas Grecs.

   

 

   

IV.

   

Roma, als homes pecs

35  

rosetz la carn e l’ossa,

   

e guidatz los secs

   

ab vos inz en la fossa,

   

e passatz los decs de Dieu,

   

car trop es grossa

40  

vostra cobeitatz

   

car vos perdonatz

   

per deniers pechatz.

   

Roma, de gran trasdossa

   

de mal vos cargatz.

   

 

   

V.

45  

Roma, ben sapchatz

   

que vostra avols barata

   

e vostra foudatz fetz

   

perdre Damiata.

   

Malamen renhatz,

50  

Roma. Dieus vos abata

   

en dechazemen,

   

car trop falsamen

   

renhatz per argen,

   

Roma de mal’ esclata

55  

e de mal coven.

   

 

   

VI.

   

Roma, veramen

   

sai eu senes doptanssa

   

c’ab galiamen

   

de falsa perdonanssa

60  

liuretz a turmen

   

lo barnatge de Franssa

   

lonh de paradis,

   

e·l bon rei Loïs,

   

Roma, avetz aucis,

65  

c’ab falsa predicanssa

   

l traissetz de Paris.

   

 

   

VII.

   

Roma, als Sarrazis

   

faitz vos pauc de dampnatge,

   

mas Grecs e Latis

70  

liuratz a carnalatge.

   

Inz el pos d’abis,

   

Roma, faitz vostre estatge

   

en perdicion,

   

Ja Dieus part no·m don,

75  

Roma, del perdon

   

ni del pelegrinatge

   

que fetz d’Avinhon.

   

 

   

VIII.

   

Roma, ses razon

   

avetz mainta gen morta,

80  

e jes no·m sab bon,

   

car tenetz via torta,

   

qu’a salvacion,

   

Roma, serratz la porta.

   

Per qu’a mal govern

85  

d’estiu e d’invern

   

qui sec vostr’estern,

   

car diables l’en porta

   

inz el fuoc d’enfern.

   

 

   

IX.

   

Roma, be·is decern

90  

mals c’om vos deu dire,

   

quar faitz per esquern

   

dels crestians martire.

   

Mas en cal quadern

   

trobatz c’om deja aucire

95  

Roma·ls crestians?

   

Dieus, qu’es verais pans

   

e cotidians,

   

me don so qu’eu desire

   

vezer dels Romans.

   

 

   

X.

100  

Roma, vers es plans

   

que trop etz angoissosa

   

dels perdons trafans

   

que fetz sobre Tolosa.

   

Trop rozetz las mans

105  

a lei de rabiosa,

   

Roma descordans.

   

Mas si·l coms prezans

   

viu ancar dos ans,

   

Fransa n’er dolorosa

110  

dels vostres engans.

   

 

   

XI.

   

Roma, tant es grans

   

la vostra forfaitura

   

que Dieu e sos sans

   

en gitatz a non cura,

115  

tant etz mal renhan,

   

Roma falsa e tafura,

   

per qu’en vos s’escon

   

e·is magra e·is cofon

   

los jois d’aquest mon.

120  

E faitz gran desmesura

   

del comte Raimon.

   

 

   

XII.

   

Roma, Dieus l’aon

   

e·lh don poder e forsa

   

al comte que ton

125  

los Frances e·ls escorsa,

   

e fa’n planca e pon,

   

quand ab els se comorsa;

   

et a mi platz fort.

   

Roma, a Dieu recort

130  

del vostre gran tort,

   

si·l platz; e·l comte estorsa

   

de vos e de mort.

   

 

   

XIII.

   

Roma, be·m conort

   

quez en abans de gaire

135  

venrez a mal port,

   

si l’adreitz emperaire

   

mena adreich sa sort

   

ni fai so que deu faire.

   

Roma, eu dic ver,

140  

que·l vostre poder

   

veirem dechazer.

   

Roma, lo vers salvaire

   

m’o lais tost vezer.

   

 

   

XIV.

   

Roma, per aver

145  

faitz mainta vilania

   

e maint desplazer

   

e mainta fellonia.

   

Tant voletz aver

   

del mon la senhoria

150  

que ren non temetz

   

Dieu ni sos devetz,

   

anz vei que fazetz

   

mais qu’ieu dir non poiria

   

de mal, per un detz

   

 

   

XV.

155  

Roma, tan tenetz

   

estreg la vostra grapa

   

que so que podetz

   

tener, greu vos escapa.

   

Si·n breu non perdetz

160  

poder, a mala trapa

   

es lo mons cazutz

   

e mortz e vencutz

   

e·l pretz confondutz.

   

Roma, la vostra papa

165  

fai aitals vertutz.

   

 

   

XVI.

   

Roma, cel qu’es lutz

   

del mon e vera vida

   

e vera salutz,

   

vos do mal’escarida

170  

car tans mals saubutz

   

faitz, per que lo mons crida.

   

Roma, deslejals,

   

razitz de totz mals,

   

els focs enfernals

175  

ardretz senes falhida,

   

si non penssatz d’als.

   

 

   

XVII

   

Roma, als cardenals

   

vos pot hom sobreprendre

   

per los criminals

180  

pecatz que fan entendre,

   

que non pensan d’als,

   

mas cum puoscan revendre

   

Dieu et sos amics

   

e no·i val castics.

185  

Roma, grans fastics

   

es d’auzir e d’entendre

   

los vostres prezics.

   

 

   

XVIII.

   

Roma, eu sui enics,

   

car vostre poders monta,

190  

e car grans destrics

   

totz ab vos nos afronta,

   

car vos etz abrics

   

e caps d’engan e d’onta

   

e de deshonor;

195  

e·il vostre pastor

   

son fals trichador,

   

Roma, e qui·ls aconta

   

fai trop gran follor.

   

 

   

XIX.

   

Roma, mal labor

200  

fa·l papa, quan tensona

   

ab l’emperador

   

pel dreich de la corona

   

ni·l met en error

   

ni·ls sieus gerriers perdona

205  

car aitals perdos

   

que non sec razos,

   

Roma, non es bos,

   

enans qui l’en razona,

   

reman vergonhos.

   

 

   

XX.

210  

Roma, ·l glorios

   

que sofri mortal pena

   

en la crotz per nos,

   

vos done mal’estrena,

   

car voletz totz jors

215  

portar la borsa plena,

   

Roma, de mal for,

   

que tot vostre cor

   

avetz en tresor;

   

don cobeitatz vos mena

220  

el fuoc que no mor.

   

 

   

XXI.

   

Roma, del malcor

   

que portatz en la gola,

   

nais lo sucx, don mor

   

lo mals e s’estrangola

225  

ab doussor del cor;

   

per que·l savis tremola,

   

quan conois e ve

   

lo mortal vere

   

e de lai on ve,

230  

Roma del cor vos cola,

   

don li pieitz son ples.

   

 

   

XXII.

   

Roma, ben ancse

   

a hom auzit retraire

   

que·l cap sem vos te,

235  

per que·l faitz soven raire;

   

per que cug e cre

   

qu’ops vos auria traire,

   

Roma, del cervel,

   

quar de mal capel

240  

etz vos e Cistel,

   

qu’a Bezers fazetz faire

   

mout estranh mazel.

   

 

   

XXIII.

   

Roma, ab fals sembel

   

tendetz vostra tezura,

245  

e man mal morsel

   

manjatz, qui que l’endura.

   

Car’avetz d’anhel

   

ab simpla guardadura,

   

dedins lops rabatz,

250  

serpens coronatz

   

de vibr’engenratz,

   

per que·l diable·us cura

   

coma·ls sieus privatz.

 

 

 

Testo: Gianfelice Peron, Rialto 6.xii.2015.