Rialto

248.74 = 38.1 = 140.1d

 

Guiraut Riquier  ·  Austorc d’Alboy  ·  Enric de Rodez

 

 

 

 

Senhe n’Austorc d’Alboy, lo coms plazens [Guiraut]
par que no vol en torney trobadors
car us que·n a, c’om ten per dels melhors,
4 s’auza partir de sa cort. Cor jauzens,
y te·ls estranhs e·ls privatz ab sabensa,
Guilhem de Mur; per qu’ieu ay gran temensa
qu’el al comte sia fort nelechos
8 e·l coms a luy. Saber o vuelh de vos.
 
Guiraut Riquier, Guilhem es tan ardens [Austorc]
d’estar el sieu que pauc estai alhors;
car en luy es gilozi’e folors,
12 don es repres per mans homes valens.
E·l coms fa li tan petit de valensa
que tug dizem que·y fay desconoysensa.
Et a vos play c’ar non es entre nos,
16 c’ab son saber vos ten totz al dejos.
 
A Guilhem play tan sivad’e fromens [Enric]
c’al mestier s’es pres dels laoradors,
e play li may araires o fossors
20 qu’estar en cort ni entre bona gens.
E pus el eys vol sa dechazensa,
no m’en blasmetz si no·l port benvolensa,
Raynart. Doncx par que pauc li platz mos dos,
24 e·n Guiraut es de luy pauc amoros.
 
Senhe n’Austorc, vostres acundamens [Guiraut]
m’es braus (e par c’aitals vos es sabors),
e no m’es greu; mas es grans deshonors
28 c’ar a·n Guilhem dizetz deschauzimens,
vos e·l gay coms, per que no·y fay valensa
sie·us estay luenh. Car ab bon’entendensa
tra mal tot l’an per culhir sas meyssos,
32 pus cascus l’es de coblas enujos.
 
Si per coblas s’irays hom entendens [Austorc]
de son major, Guiraut, es grans errors;
e mas Guilhem es us dels bos doctors
36 qui·ls ditz digua, pus en als es sofrens.
E mosenher no·l fai be ni sufrensa,
ans li ditz mal, don fay gran descrezensa,
car si·l nos tol e si es temeros.
40 De mi no·us cal, pus chuflar no·us es bos.
 
Rainart, a tort es de mi reprendens: [Enric]
pus a Guilhem non es plazens honors,
ni segre cortz, ni solatz, ni amors,
44 c’ab son labor ditz qu’er pus tost manens,
co·l faray be si no·l vey? No m’agensa
que·l ne forse, mas a vos en parvensa
play sos blasmars, tant l’es contrarios,
48 et a·n Guiraut, pus qu’er nos a somos.
 
A·n Guilhem port tant d’amor ses falhensa, [Guiraut]
senhe n’Austorc, c’a vos n’ay malvolensa
et al comte car l’estatz enujos.
52 E volra·m pieyt que a negun de vos!
 
Guiraut, c’ar pieitz li dizetz en parvensa, [Austorc]
mas Guilhem sap qu’ieu l’am e non comensa
ges de novel ans s’ieu crezutz en fos.
56 L’agra·l coms fag trop ha ric e joyos.
 
Rainaut, pus vos e·n Guiraut avetz tensa [Enric]
cal ama may Guilhem, pus a sabensa
el conosca cal l’ama may d’apdos,
60 qu’ieu non l’amey pus labors li fon bos.

 

 

 

Testo: Guida 1983. – Rialto 10.ix.2002.


Ms.: R 78r.

Edizione critica: Saverio Guida, Jocs poetici alla corte di Enrico II di Rodez, Modena, 1983, p. 238.

Altra edizione: S. L. H. Pfaff, «Guiraut Riquier», in Carl August Friedrich Mahn, Die Werke der Troubadours in provenzalischer Sprache, IV, Berlin 1853, pp. 254-255.

Metrica: a10 b10 b10 a10 c10’ c10’ d10 d10 (Frank 557:106). Sei strofe unisonanti di otto versi più tre tornate di quattro versi.

Note: Non esistono dubbi che il coms di cui è menzione nei versi 1, 7, 8, 13, 29, 51, 56 adombri la figura di Enrico II di Rodez; ciò comporta, in base agli incrociati dati biografici in nostro possesso (vd. l’Introduzione al mio menzionato volume) sui protagonisti dello scambio di cobbole, l’assunzione del 1280 come terminus post quem per la composizione del dialogo in versi; l’esame complessivo del testo, con la considerazione delle vicende e degli stati d’animo rappresentati, suggerisce poi di spingere la datazione più avanti di qualche anno. – Enrico II si rivolge ad Austorc d’Alboy adoperando il nomignolo Rainart in segno di affettuosa amicizia ed evidentemente riconoscendo in lui il carattere e le qualità del ‘virtuoso’ dell’astuzia, dell’ardimento, della malizia assurto a celebrità anche nel Sud della Francia alla fine del XIII secolo.

[SG]


Premessa

BdT    Guiraut Riquier    Austorc d’Alboy    Enric de Rodez