Rialto

155.8

 

Folquet de Marselha

 

 

 

 

En chantan m’aven a membrar

so qu’eu cug chantan oblidar,

mas per so chan, c’oblides la dolor

e·l mal d’amor;

5

et on plus chan plus m’en sove, 

ni ma boca en alre no m’ave

mas en: merce! 

Per qu’es vertatz e sembla be

qu’inz el cor port, domna, vostra faisson

10

que·m chastia qu’eu non vir ma rason.

 

E pois Amors mi vol honrar

tan qu’el cor vos mi fai portar, 

per merce·us prec que·us gardes de l’ardor,

qu’eu ai paor

15

de vos mout major que de me; 

e pois mos cors, domna, vos a dinz se, 

si mals l’en ve, 

puois dinz es, sofrir lo·us cove: 

e per so faitz del cors so que·us er bon

20

e·l cor gardatz si com vostra maison.

 

Qu’el garda vos e·us ten tan car

que·l cors en fai nesci semblar

que·l sen i met, l’engien e la valor,

si qu’en error

25

laissa·l cors pel sen qu’el rete; 

c’om me parla, mantas ves s’esdeve,

qu’eu non sai que, 

e·m saluda hom qu’eu non aug re: 

e ja per so nuls hom no m’ochason

30

si·m saluda et eu mot non li son.

 

E ja·l cors non si deu clamar

de re que·l cor li puosca far, 

que tornat l’a al plus onrat seingnor

e tolt d’aillor

35

on trobav’enjan e non-fe; 

mas drez torna a son seingnor ancse;

pero non cre

que·m deing, si Merces no·m mante

que·ill intr’el cor tan qu’en loc d’un ric don

40

deing escoutar ma veraia chanson!

 

E si la deingnas escoutar, 

domna, merce·i deuria trobar; 

pero obs m’es c’oblides la ricor

e la lausor

45

qu’eu n’ai dig e dirai jase, 

mas autre pro mos lauzars noqua·m te:

com que·m malme

la dolors m’engraiss’e·m reve, 

e·l focs, qui·l mou, creis ades de randon,

50

e qui no·l mou, mor en pauc de sason.

 

Morir puesc be, 

N’Azimanz, qu’eu no·m clam de re, 

neis si·m doblava·l mals d’aital faisson

com dobla·l ponz del taulier per raison.

 

55

[Chanssos, desse

vas Monpeslier vai de part me

a don Guillem dir, sitot no·il sap bo,

sos pretz, car creis, li·m fai querre perdo.]

 

 

 

Testo: Squillacioti 1999 (XI). – Rialto 20.ii.2002.


Mss.: A (65v-66r), B (44v-45r), C (5v-6r), D (42v-43r), Dc (245r-v), E (7), G (5r-v), I (63v), K (48v), L (25v-26r), M (33v-34r), N (58 r-v), O (76), P (8r-v), Q (19v-20r), R (43r), T (230v-231v), U (37r-38r), V (84v), W (189r-v), c (13v), ls (n. 18); incipit cit. in N2 (22v, n. 13).

Edizioni critiche: Karl Bartsch, Chrestomathie provençale (Xe-XVe siècles) [1879]. Sixième édition entièrement refondue par Eduard Koschwitz, Marburg 1904, col. 131; Stanisław Stroński, Le troubadour Folquet de Marseille, Cracovie 1910, p. 27 (V); Paolo Squillacioti: Le poesie di Folchetto di Marsiglia. Edizione critica a cura di P. S., Pisa 1999 (Biblioteca degli Studi mediolatini e volgari, n.s., XVI), p. 278.

Altre edizioni: François Just Marie Raynouard, Choix des poésies originales des troubadours, 6 voll., Paris 1818, vol. III, p. 159; Carl August Friedrich Mahn, Die Werke der Troubadours in provenzalischer Sprache, 4 voll., Berlin 1846,vol. I, p. 317 (riproduce Raynouard); Erhard Lommatzsch, Provenzalisches Liederbuch. Lieder der Troubadours mit einer Auswahl biograph. Zeugnisse, Nachdichtungen und Singweisen zusammengestellt, , Berlin 1917, p. 113 (riproduce Stroński; poi in Leben und Lieder der provenzalischen Troubadours, in Auswahl dargeboten von E. L., 2 voll., Berlin 1957, vol. I, p. 34); István Frank, Trouvères et Minnesänger, Saarbrücken 1952, p. 63 (basata su A); Gianfranco Folena, Vulgares eloquentes. Vite e poesie dei trovatori di Dante, Padova 1961, p. 63 (riproduce Lommatzsch); Marco Boni, Antologia trobadorica, con traduzioni e note, 2 voll., Bologna 1962, vol. II, p. 128 (riproduce Stroński); Martín de Riquer, Los trovadores. Historia literaria y textos, Barcelona 1975, p. 592 (riproduce Stroński).

Metrica: a8 a8 b10 b4 c8 c10 c4 c8 d10 d10 (Frank 165:1). Cinque coblas unissonans di dieci versi e due tornadas di quattro versi, la seconda tràdita integralmente solo da A B e parzialmente da C O ls.

Melodia (G): Ugo Sesini, Le melodie trobadoriche nel canzoniere provenzale della Biblioteca Ambrosiama R. 71 sup., Torino 1942, p. 122 (n. 9); Gennrich, III, p. 83 (n. 80; cfr. IV, p. 56); Jean Maillard, Anthologie de Chants de Troubadours, Nice 1976, p. 16; Fernández de la Cuesta, p. 196; van der Werf, p. 86*.

Ed. 1999: 6 al re no·m ave, 8 per, 25 pe·l.

Nota: Canzone; segue di poco la canzone 155.27 che è del 1187.

[PS]


BdT    Folquet de Marselha    Ed. Stroński