[3] Sanh Johan Evangelista

/15d/Sanh Johan Evangelista significan coma «gratia de Dieu», ho en cuy es la gratia de Dieu, ho a cuy es facha devotio, e tot cove ha sanh Johan quar en luy fo la gratia de Dieu, quar Dieus entre los autres mays l’amet. Et sa mayre li comandet, en que li donet gran do, e los secretz de paradis li revelet.

Sanh Johan Evangelista fo cauzit en apostol per Jesu Christ vergis, can de las nossas lo cauzic. Et apres1 Pantacosta, quant los apostols se partiro pel mon predicar, et el anet se·n en Asia. Et aqui no·ys layssava de predicar. Et aqui edifiquet ganre de gleyas. En tant que l’emperayre Demessia2 non ho poc sostener, e mandet lo, e cant fonc vengut, fes lo metre en hun vaycel ple d’oli bolhen, on no sostenc pauc ni pro de dolor, aytam pauc coma avia sostenguda de corruptio carnal.

E pueys, quant fonc foras, no·s laysset de predicar la fe. E per aquo l’emperayre lo mes en yssilh en una yrla que es dicha Pathmos. E quar aqui non avia solas humanal, Dieus trames li solas celestial, quar aqui l’angiel li aparec, e vi los secretz celestials e·l estamen de Sancta Gleya quant al temps /16a/que era a venir. E fes l’Apocalipsi. Et apres ·ij· ans, l’emperayre fonc aussitz per la comuna et revocat tot quant avia ordenat, per [que] sanh Johan fo del yssilh revocat.

E quant intret en una cieutat d’Asia que a nom Ephesum, tot lo poble yssi l’i aculhir. E cantavo: «Benezecte sia aquel que va el nom de Jesu Christ». E quant fonc al intran de la viela, hom portava sebelhir una gran dona, amiga de luy, que avia nom Drussiana, e los parens e las vevas viro sanh Johan e comensero a plorar et a dire a luy: «Senher, vostra amiga desirava vostre endevenemen e d’alres non parlava en sa malautia mas jamays non vos veyria; e vos, senher, es vengutz, et ela no vos pot veyre». Adonc sanh Johan comandet que hom pauzes la bera e que hom la destaques. E quant fonc fach, et el dis: «Drussiana, lo mieu Senhor te ressucita, leva te e vay te·n3 a ta mayo et aparelha m’i de dina». E tantost ela se levet. Et a mayo se·n anet per far lo sieu comandamen, coma se fos levada de dormir.

Hun dia hun maistre que avia a nom Craton fes amassar gran poble per mostrar que hom lo mon deu menespresar. E /16b/vesen de totz, fes ·ij· jovensels, que avian per amonestamen de luy vendut tot quant avian en peyras preciosas, aquelas peyras los fes franger e metre en polvera. Endevenc se que sanh Johan passet per aqui, e proet que aquel mespres del mon non era ges bos ni virtuos, quar a donc men4 de virtut quant hom mespresa lo mon, se hom dona so que ha per Dieu, non pas que hom ho destrua. E·l maistre dis: «Se los tieus dieus volo que hom ho done per lor, fay que las peyras preciosas torno al primier estamen». Et sanh Johan fes amassar las polveras. E quant ac Dieu preguat, tornet las al primier estamen. E·l maistre e·ls joves homes covertiro se a la fe.

E pueys per yssimple d’aquetz, ·ij· autres joves homes fort rixs e onratz vendero tot quant avian e dero ho als paubres per Dieu. E sseguero sanh Johan. Et a cap de temps, viro los garsos vestitz noblamen e preciosamen e lor meteys pauramen e vilmen, dont agro gran tristor, e no se·n pogro cubrir que paregues ho e la cara5. Et sanh Johan conoc ho. E comandet que hom li aportes peyres petitas de la riba de la mar e verguas, e quant las hac davan se, tornet las verguas en aur e las peyras en peyras preciosas, e dis als tozetz que las mostresso als lapidayres et als argentiers et als daureliers per /16c/saber se era fi. E ·vij· dias ponhero a mostrar. E totz dicero que no viro negun temps tan finas peyras ni tan fi aur. Adonc sanh Johan dis als joves que compresso rendas et pocessios e que fosso rixs en aquest mon et onratz. E pueys sanh Johan comenset a predicar contra las riquezas. E quant predicava, [hom portava sebelhir] hun tozet, que avia preza molher de novel e non avia estat am ela se no ·xxx· dias, et sa mayre, veva6 que plus non avia, venc ploran davan sanh Johan e preguet lo carament que per amor de Dieu lo ressucites el nom de Jesu Christ. E quant sanh Johan ac plorat e Dieu pregat, lo tozet se levet sas e sals, e sanh Johan comandet li que·l dices qual paga avian gasanhada aquels tozetz ni qual gloria avian perduda. Et el7 adoncas comenset a dire so que avia vist d’ifern ni de paradis: «Ho, dis el, malastrucz, ta mal vos es pres, quar ieu ay vist los vostres angils plorar e·ls vostres diables alegrar, et aves perdut palays d’aur e de peyras preciosas e de totz bes, et aves gasanhadas las penas d’ifern perdurablas». Adonc aquels gitero se de ginols als pes de sanh Johan e preguero lo que·ls prengues a merce. 8Adonc el lor comandet que fezesso gran penedensa ·xxx· dias e que preguesso9 Dieu que aquel aur e las peyras tor/16d/nesson en lor natura. Et ayssi fonc fach. E pueys foro prodomes.

Pueys s’esdevenc que·ls capelas de las ydolas meneron sanh Johan per forsa al temple de Na Diana, lor deessa, per so que fezes sacrifici a luy. Et adonc sanh Johan lor dis que causisso: ho que preguesso lor dieu Na Diana, que se els podian far am luy «que lo temple en que ieu adori se destruisca, e pueys creyre els vostres dieus, ho que, se ieu pode far am lo mieu Dieu que·l vostre tombe, que vosautres vos converticas a Dieu Christ loqual ieu adore». La raso ausida, la major partida del poble s’i concenti. 10Adonc sanh Johan se mes en oratio e va pregar Dieu. E quant l’ac pregat en sas pregarias, lo temple de Na Diana va tombar tantost, e la ydola11 rompet, e·l temple en que sanch Johan adorava estet.

E pueys l’avesque de las ydolas fonc turbat. E dis a sanh Johan que begues de hun vere que avia tan fort que totz hom que·n tastes dese morria. E si el n’escapava, el creyria a sanh Johan. Et el li respondet que voluntiers. E per so que agues may de paor, fes amenar ·ij· homes condempnatz a mort e fes lor ne beure, e tantost tombero mortz. Et sanh Johan tot espert pres l’enap tot ple de vere. E cant l’ac senhat, bec lo coma lo vi. Et hanc dan no·l tenc. E pueys aquel dis que ja non creyria /17a/se no reviscolava los mortz que ero aqui tombatz pel vere. Et sanh Johan pres sa gonela e baylet la an aquel que la mezes sus los mortz e lor dices que el lor mandava de part Jesu Christ que·s levesso sas et sals. E tantost fonc fach, e totz batejero se.

Enans que sanh Johan escriusses l’avangeli, fes dejunar lo poble e Dieu pregar, per so que escriusses vertat ses mensorga, e preguet que vens ni plueja no fezes el loc ont era, tro que agues scrich l’avangeli. Et anc pueys ni ven ni plueja12 aqui non ac.

E quant el ac ·c· e ·ix· ans, Jesu Christ aparec li am sos apostols e dis li: «Vene, lo mieu amic, quar temps es que manjes en la mia taula am tos companhos». Et adonc el comenset anar vas luy. E Jesu Christ dis li que·l dimergue morria. Et aquel dia venc lo poble a la gleya, e dal primier gal-- quant comenset ha predicar et a mostrar cum fosso fortz en la fe. Et en apres el fes far la fossa cayrada latz l’autar e dissendet lains, las mas vas lo cel. E dis en ayssi: «13Senher Dieu, Jesu Christ, ieu vene al tieu covit e fau te grassias quar m’as volgut covidar, quar tu sabes que ieu te desirava de tot mon cor». E quant ac finida sa oratio, venc /17b/tan gran clardat sobre luy que anc negus no·l poc regardar. E quant la clardat se·n anet, remas la fossa plena de manna, que se engenra aqui e bolh en manieyra de fon quant gieta14 arena del fons.

15Sanh Aymo, rey d’Enclaterra, donava tostemps almorna a tot home que·l queris per amor de sanh Johan. Et hun dia hun pelegri venc e demandet almorna am gran enuech, en la presentia del almornier. E·l rey quar alres non avia, donet li l’anel que portava am una peyra preciosa. Et apres lonc temps, hun cavalier del rey oltra la mar trobet aquel pelegri, e baylet li l’anel e dis li que·l portes al rey [de part aquel] per cuy l’avia donat.