[83] Sanch Maurici

Sanh Maurici fonc nobles, et era de linatge crestia, e fon filh de duc. Et endevenc se que Dioclesia e Maximia que ero enperayres volgro abayssar la fe de Dieu, e trameyro letras per¹ totas las provencias ont avia crestias e mandero lor que breumen se convertisso a las ydolas, ho els los farian venir a lor e farian los totz aucire, ayssi que·ls crestias respondero per letras que els non desampa[ra]rian² pas Dieu per menassas. E quant los emperayres ho ausiro, foro molt iratz e trameyro per totz emperis [per] homes am armas, ayssi que de la terra³ don era duc, sanh Maurici respos que els non yssirian pas am armas contra lo poble de Dieu, mas en tot autre loc irian voluntiers, ayssi que foro ·vj· melia e ·vj·c· e ·lxvj·. E sanch Maurici fonc guidayre⁴ de totz, /132c/ayssi que portavo las banieyras sinc que ero. E la hun avia nom Candi, e·l autre Ignoscen, e·l autre Exuperi, e·l autre Victor, e·l autre Costanti⁵.

E quant se·n anero contra los crestias ni foro sus las montanhas, Dyoclesia dis a la ost que totz adoresso los ydolas e que·s batesso am los crestias. E quant la ost de sanh Maurici ho ausi, dissero que els eron crestias, e colian Dieu, e per so no·s volian pas combatre am los crestias; e partiro se del emperador ·viij· melia homes crestias am sanh Maurici e dissendero se·n jos en la ribieyra. E quant l’emperayre ho vi, fonc molt irat. E comandet⁶ a totas sas autras gens que descapitesso aquels ·viij· melia crestias, e feyro ho, en tan que totz estendero los caps am⁷ gran gauch. Et adonc sanch Maurici si levet e[n]tre totz e dis lor en auta testa: «Senhors companhs, grans gratias⁸ fau a Dieu quar voles sufrir martiri per Dieu», ayssi que totz foro descapitatz, sals⁹ d’alcus que Dieu volc que se·n tornesso en lor terra e prediquesso lo sieu nom.

E quant los murtries partian so que avian agut dels crestias mortz ni·s dirnavo, viro passar per aqui hun prome vielh, que /132d/avia nom Victor, e covidero lo de manjar. Et adonc lo prohome¹⁰ demandet lor cum podian manjar entre tans homes mortz. E quant lo bon home vi que totz aquels ero mortz per la fe de Dieu¹¹ mantener, sospiret fort, e ploret, e desiret fort que fos mort am els. E quant los murtriers conogro que crestias era, aussiro lo¹².

Et endevenc se que una dona avia hun efan, e det lo ad hun mostier ont ero los sanchs sebelhitz, en tan que l’efan mori breumen, e quant la mayre ho ausi, ploret trop formen per son efan, en tan que sanh Maurici li aparec e demandet li que plorava tan fort son efan, et ela respondet li que aytant quant vieuria lo ploraria. Et el adonc li dis que son filh era vieu coma el ni los autres martirs, e que se ela se levava a matinas, cada sseras ausiria cantar son filh al mostier.

¹³Endevenc se que hun rey donet tot quant avia als paupres de Dieu. E trames hun capela sieu que l’aportes de las reliquias dels sanhs martirs. E quant lo capela se·n tornava ni fonc en la mar am las reliquias, tempesta levet se que la nau peria. E quant lo¹⁴ capela ho vi, pres la cayssa ont eron las reliquias entre sas mas. Et aginolhet se, e tantost la /133a/tempesta passet, e·l capela portet las reliquias ha son senhor.