[15] Sanch Blase

E coma sanh Blase resplendis per sanctetat e per bonas costumas, los crestias lo eligiro en evesque en la cieutat de Sabasten, que es en Capadocia, loqual evesquat el desamparet per per[se]cussio de Dioclesia. Et en una balma, el fes vida de hermita. Elqual loc l’aportavo a manjar los auzels et a luy se·n venian. E pueys que los avia benezitz, no·s partiau de luy. E quant qualacom era malautes, els se·n veniau a luy et eron tantost gueritz.

Don lo senhor d’aquel loc trames los sieus cavaliers cassar en aquel loc. En ayssi coma els anavo per lo ermitenatge, los cas vengro a la balma ont estava sanh Blase. E viro ganre de bestias¹ que estavo davan sanh /32c/Blase, e coma non las poguesso penre, els ho dissero al emperador, que tantost hi trames mols cavaliers per so que sanh Blase li aducesso am totz los crestias; et en aquela nuech li aparec Jesu Christ ·iij· vegadas dissen: «Leva te sus e ofri mi sacrificis». Ve·us en apres que·ls cavaliers vengro disens: «Hyeys deforas, que l’emperador te demanda», alsquals respondet sanh Blase mantenen disen: «Ben sias vengutz, mos filhs, sapjas que ieu vech aras que Dieus no m’oblida». Et en ayssi cum se·n anava ab els, el los predicava e davant els, el fasia mols miracles.

Et adonc una femna li venc que avia hun filh que volia morir per so quar avia hun os en la lengua entraversat de peys, e pauset li lo sieu filh als pes sieus per so que lo·lh gueris, e pregue li ploran que sanh Blase pauses la ma sobre l’efan; e oret Dieu, pregan per lo filh d’aquela femna e pels² autres que demandero a Dieu sanetat el nom de sanh Blase, que totz fosso sanatz, per que foro gueritz.

³Era una femna molt paubra que avia hun porc, loqual ne portet lo lop, per que va pregar sanh Blase que·l redes lo porc, per sa merce, ses mal, e sanh Blase dis risen: «Femna, no·t vuelhas trebalhar, quar ton porc te sera redut mantenen», per que lo porc venc a la femna per comandamen /32d/de sanh Blase.

E quant sanh Blase fonc intratz en la cieutat e·l ac vist lo princip, tantost intret en la carcer; e·l endema mati, l’emperador mandet que hom li menes sanh Blase e quant lo vi, el lo saludet am belas paraulas disen: «Ajas gauch, Blase, amic dels dieus», e sanh Blase respondet disen: «Ajas tu gauch, emperador, mas no·ls clames⁴ mos dieus, quar los tieus dieus non so pas dieus, ans sapjas de serta que son demonis, losquals so lieuratz al fuoc perdurable am totz aquels que·ls onro», per lasquals⁵ paraulas l’emperador fonc molt irat e·l emperador lo mandet greumen batre am fust. E pueys dis li: «O malastruc, e as tu emagenassio que·m tolhas l’amor de Dieu per las toas penas? Ans sapjas que el es am mi cofortador».

E quant aysso ausi dire la femna que ac cobrat son porc, mantenen aussi⁶ son porc e portet li lo cap e·ls pes am una candela et am pa, ha sanh Blase, per que sanch Blase fes gracias a Dieu e manget ne. Et apres li dis: «Cascun an profer re⁷ el mieu nom e la gleya, e a totz que aysso faran, seran lor ne grans bes», per que la femna o fes tostemps e fonc molt riqua.

En apres l’emperador lo fes davan se amenar e dis li: «Per que /33a/no t’enclinas adorar los dieus?» E cum el far non ho volgues, l’emperador lo mandet pojar en hun fust e va comandar que am grafis de fer li rompes hom tota la carn e pueys que hom lo portes a la carcer.

Et apres luy anavo ·vij· femnas que·l seguian et amassavo las gotas del sieu sanc que·l yssian del sieu cors, per que foro prezas e forsadas que sacrifiesso als dieus, per que elas dissero al emperador: «Se tu vols que nos sacrifiem als tieus dieus ni·ls adorem, am reverencia met los en hun estanc, per so que am las caras lavadas los pusquam plus netasamen adorar», de lasquals paraulas fonc molt alegres, per que fes molt cochadamen acabar aquo que las femnas avian dich. E quant elas foron davan los dieus costa l’estanc, elas preyro los dieus e gitero los en l’estanc, disens: «Totz veyrem, sapjas, se son dieus aquestas emagenas». E quant l’emperador ho ausi dire, fonc molt irat, e feri se meteys, e dis als ministres: «Per que non tengues vosautres los nostres dieus que elas non los poguesso gitar en l’estanc?» Et els dicero: «Malamen an parlat am tu las femnas, quar an gitat los dieus en l’estanc», per que las femnas /33b/lor dicero: «Lo Dieu veray no sufri negun frau, e ssi aquels fosso dieus, els saupro be so que nos voliam far»; de lasquals paraulas fonc l’emperador molt irat, per que mandet que ploms fos apparelhat, e ben arden, et ·vij· camias de li que fes aportar, e dis ad elas que cauzisson aquo que may volrian; e la una d’aquelas, que avia ·ij· efans, molt ardidamen correc e pres las camias e gitet las el foc. E·ls efans anero dir a la mayre: «Mayre bona, no[·n]s desampares, mas en ayssi coma nos adimplitz de la tua ley, ayssi nos adumplis de l’alteza del regne celestial».

Et adoncas l’emperador las mandet penre e mandet las lors carns am arpas de fer pessejar, lasquals carns ero molt blanquas. Et en loc de sanc, yssia ne lach⁸, et ayssi coma sufrian los turmens, l’angiel de Dieu venc ad elas que las cofortet molt dolsamen disen: «Non ajas temor, que bon es l’obria⁹ que be comensa e ben acaba las soas obras; so de benedictio¹⁰ per l’obra que [a] complida, et recep loguier per son trebalh». Et adoncas l’emperador las mandet despendre e fes las metre en una fornas de foc, loqual foc fo escantit per lo divinal poder, per que elas foro yssidas. /33c/E·l emperador lor dis: «Desamparas las vostras artz e onras los nostres dieus». Et elas dicero: «Hacaba so que as comensat, per so que sapchas que nos em aparelhadas [a] anar al regne celestial». Per que l’emperador las fes sentencialmen¹¹ descapitar. Et en ayssi coma hom las devia descapitar, de ginolhs preguero Nostre Senhor disens: «¹²Senher Dieu, que nos as departidas de tenebras, et en aquesta lus mot plasen nos has aduchas, et as fach de nos lo tieu sacrifici, tu recep las nostras armas e las fay pervenir a vida perdurabla». Et ayssi, descapitadas, elas anero a Dieu.

Apres aysso l’emperador comandet que hom li amenes sanh Blase davan se e dis a luy: «O tu adora los nostres dieus, ho sapjas que tu morras», e sanh Blase li dis: «O home malvat, sapjas que ieu non temi las tuas menassas, fay tot quant sabras far». Et adonc l’emperador lo fes metre en hun estanh. Mas lo sanh baro senhet l’aygua, per que en apres remas sequa ayssi coma terra. E dis: «Se verays so los vostres dieus, mostras las virtutz de lor e venetz say». Et intrero en l’estanh, e ·lxv· baros foro hi negatz. Et hun angiel de Nostre Senhor¹³ devalet sobre el e dis li: «Vay foras, Blase, e recep la corona de Dieu que t’es aparelhada», e quant el yssi foras, l’emperador li dis: «Sembla que tu /33d/ajas adordenat que non adores los nostres dieus», e sanh Blase li dis: «Ajas conoyssensa, mesqui, e sapjas que ieu soy pres de Jesu Chrit e que non adore demonis». E demantenen l’emperador lo fes descapitar. Et sanh Blase oret e dis a Nostre Senhor que·l plagues que tot home que fora malaute de gola o d’autra malautia, loqual demandes socors ha sanh Blase, que Dieu li des salut e que fos ausitz de la soa oratio. E tantost venc hun[a] gran vos¹⁴ del cel que dis en ayssi, que ayssi fos fach coma el l’avia demandat; et en ayssi el fonc descapitat am ·ij· efans paucs.