Rialto

Wolfenbüttel

 

 

Canzoniere di Wolfenbüttel

 

 

22.

 

   
    [A] tuich cil vol, [qu’a]mon preç, far saber   Voglio far sapere a tutti coloro che amano il pregio, che senza Dio non c’è né pregio né valore né saggezza; e a tutti coloro che bramano il piacere, che nessuno senza Dio può essere felice, perché senza Dio la gioia è dolore e turbamento, biasimo il pregio e angoscioso il piacere, amarezza il godimento e lo svago doloroso. E poiché nessun bene senza Dio vale niente, chiunque ami Dio, lo serva senza alcun inganno.

 

   

que sens Deu n’es preç ni valor ni sen,

 
   

eç a tuich cil que dixiran plaçer,

 
   

que nus non pot sens Deu eser gauden,

 
5  

que·l ioi sens Deu sun dol et mar[r]imen,

 
   

blasme lo preç e·l plaçer angosos,

 
   

ira·l solaç e·l deport doloros.

 
   

Et pois nuls bens non val sens Deu un gan,

 
   

quascuns am Deu, serva·l sens tot engan.

 
   

 

   
10  

[T]ot autres ren metan a non-caler,

  Si disinteressino di ogni altra cosa: solo servire Dio e onorarlo sinceramente. Perché se anche tutta la saggezza e la scaltrezza e la sapienza e tutte le doti stessero in una sola persona, questi non potrebbe sopravvivere d’un giorno a quanto Dio ha deciso, per quanto scaltro fosse. Queste le virtù che possono renderci felici: speranza, fede, le elemosine, che diminuiscono i peccati e fanno avanzare il bene.

 

   

sol Deu servir eç onrar francamen,

 
   

que se·l sen toç et l’engens e·l saber

 
   

et tot los froç fos en un solamen,

 
   

non pogra ges un ior estar viven

 
15  

oltra·l plaçer de Deu, tan fos gignos.

 
   

Questas vertus nos pon far ioios:

 
   

sperança, fes, almosnas, que merman

 
   

van los peccaç et los ben tra’ enan.

 
   

 

   
   

[E]t per aiço, cil que laus vol aver

  E per questo, chi vuole ottenere merito e gioia eterna da Dio onnipotente, deve astenersi da compiere il male e compiere il bene, facendo ammenda dei propri peccati. Chi ama Dio, è riamato da Dio cento volte tanto e per un bene lo ripaga con centomila, e quanti lo offendeno e non fanno ammenda, non potrebbero raccontare in un anno la metà dei mali che dovranno patire.

 

20  

e·l ioi ternal da Deus omnipoten,

 
   

de mals obrar se devon remaner

 
   

qet pel ben far smendon sos falimens.

 
   

Cel qu’ama Deu, Deus l’ama per un cens

 
   

et per un ben, cent mil rent gierdons

 
25  

et quant caçon en sas ofesions

 
   

et no·s mendon, dels tormes qu’il auran

 
   

no·us pogran dir la mietaç en un an.

 
   

 

   
   

[L]o reprocier qu’ai auçit es ben ver,

  Il proverbio che ho udito è proprio vero, che non è affatto folle chi non s’accorge del proprio danno. Folle e pazzo è chi ha la possibilità di agire a proprio vantaggio e fa il proprio danno consapevolmente. Coloro che pongono i propri interessi nel mondo fanno così: fanno il proprio male e pongono in basso il proprio bene e di compiere il bene si dimenticano sempre, e hanno in mente sempre i propri peccati; non saranno mai felici, neanche per un giorno.

 

   

que per niens es fol qui dan non sen.

 
30  

Fols es e faiç cil qu’an de far poder

 
   

lor pros et fan lor dans a esien.

 
   

Cil qu’atendon al mon fan aisemen,

 
   

que lor mals [fan] et lor ben baison ios.

 
   

et de ben far son ades oblidos,

 
35  

et cels peccaç van toç tems remenbran;

 
   

ia mais ioios un sol ior non seran.

 
   

 

   
   

[A]ilas, per que desiron tant l’aver

  Ahimé, perché desiderano tanto i possessi e la gioia mondana, che se ne va tanto in fretta come viene? Se anche dovessero rimanere per mille anni a questo mondo, non trarrebbero alcun vantaggio. Quando si avvicina il momento della morte, fa sembrare paurosi i più arditi. Sventurati coloro che vanno per il cammino doloroso! La gente non ci crede, o non lo dimostra. Che Dio lo ricordi loro e faccia loro riconsiderare il proprio desiderio.
   

e·l ioi del mon, que tant tost vai cum ven?

 
   

Ben que mils an degeson permaner

 
40  

en [a]quest siegle sabria·l nien.

 
   

Quant de la mort aprosma lo prexen,

 
   

lo plus ardiç fas senbrar temeros.

 
   

Las cil que van pel chamin doloros!

 
   

No·l credon ges la gens, n’en fan senblan.

 
45  

Deus lor recort e·l remir lor talan.

 
    

 

   
   

[T]an se volon de lor cors cars tener,

  Tanto vogliono tenersi caro il proprio corpo che non si preoccupano affatto dell’anima. Sono molto salvaguardati coloro che sanno tenersi vicini a Dio, che per l’eternità saranno pieni di letizia; e perciò congiungo le mie mani umilmente, e prego il signore glorioso Gesù, che abbia misericordia e pietà di noi e ci defenda dalle offese che compiamo contro di lui, come protesse dal veleno san Giovanni.

 

   

que nul non fan de l’armas pensamen.

 
   

Mout sun gariç qui Deu sa retiner,

 
   

qu’e[n] senpretern eron de placer plen;.

 
50  

et per aiço iong mas mains umelmen,

 
   

et prec Iesus lo segner glorios,

 
   

qu’aia merces et pietaç de nos

 
   

e·n defenda de sas ofensas gran,

 
    si cum fes dal venen san Iohan.  

 

 

 

Testo: Zeno Lorenzo Verlato, «Occitania periferica. Il canzoniere religioso di Wolfenbüttel», Rivista di studi testuali, 4, 2002, pp. 173-247. – Rialto 20.xii.2004.


Testo

Poesia religiosa    Wolfenbüttel