Rialto

Wolfenbüttel

 

   

Canzoniere di Wolfenbüttel

 

 

33.

 

    [I]a mais nuls hom n’amera lialmen,
    que n’a conort d’aver bon guierdons,
    n’el servirs n’es iamais valens ni bos,
    pois c’om no·l fai de bon graç finamen,
5   ni cel que·l pren graiç n’amor no li’n sen,
    et fai peccaç que·l pren, et cel que·l dona
    pert ço qu’el fai, per que totas personas
    devon trobar tal segner et chauçir,
    que·l servis sapça conoiser et graçir.
     
10   [E] qui segnor vol trobar avinen,
    verais et fins et dreiç et amoros,
    serva Yesus, l’onrat reis glorios,
    qu’en toç afars es sor toç conoisen,
    en cui no·s pert ren c’om faiça de ben,
15   anç, creis ades ne nuls bien faiç tençona,
    tan pauquet seit, mais gens lo gierdona
    miels que contar no·s poria ne dir,
    per que nuls hom non pot en lui falir.
     
    [Q]ar il pot far tot gierdonamen
20   et pot veniar totas offesions
    et pot leu far lo plus dolent ioios
    e·l plus ioios en breu, s’il plais, dolen.
    Donc temen lui eç honrem francamen,
    que pel bens faiç nos pairilla corona.
25   Cil honren Deu, qu’en ben far s’abandona
    et que·s gardon d’engans et de mentir,
    quar cil que ment, so ssperiç fai perir.
     
    [B]en sa chascuns en tot nos veiramen
    quar qui mespren vers un segnor çai ços,
30   leu troba mais ni merces ni perdons
    per ren que soit, tro n’a fait veniamen;
    mas qui mesfai vers Deus et se repen
    et vol smendar, genç l’acoill e·l perdona:
    plaiçers et iois et sa graiça lor dona.
35   Per o chascuns se degra convertir
    et per s’amor toç bons faiç enrichir.
     
    [F]ort chausa.m par et meraveil soven
    – que nus non pot sens Deu eser ioios
    ne iois aver, ne il a ops de nos,
40   e n’ama plus de nos lui per un cen,
    que plus l’es greus, quant hom fa falimen,
    que cel meçeis que·l fai, quant s’en chauxona,
    et plus li plai qui ben far se saçona,
    qu’aiquel no[·l] fai, cui deu lo pros venir –
45   cum nuls se pot de lui honrar sofrir.
     
    [N]on es ben dreiç q’om deia finamen
    amar celui qui sofri mort per nos
    et que sosten pasion en la crois
    per nostr’amor? Hoc, sens galiamens!
50   Dreiç es que cil serva, que·l servis pren
    et que cel am qu’es amaç, q’om raixona:
    mal sun serviç, cil qui mal guiçerdona
    et pauc amaç, qui amor vol delir.
    Qui vol q’om l’am, deu amar et servir.
     
55   [E]t per aiço lo vers omnipoten
    devem servir, me[n]tr’en sem poderos,
    qu’el tems s’en vai e s’enbria·l saços
    eç aprosmen vers la mort que tot pren.
    Pregem Yesus, da cui toç bien descend
60   et que tot iois et totas graiças dona
    et que sun mun de ben far ensermona,
    qu’el nos don cor, pensamenç et consir
    de sos comanç atendre eç obedir.
     
    [B]el segner Deu, la cui força virona
65   trastot lo mon et per cui plou et tona,
    per merce·os prec que deiaç acoillir
    mon esperiç, quant s’a dal cor[s] partir.

 

 

 

Testo: Verlato 2002. – Rialto 24.iv.2006.


Ms.: Wolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, Extravag. 268, 59v.

Edizioni critiche: Emil Levy, Poésies religieuses provençales et françaises du Manuscrit Extravag. 268 de Wolfenbuettel, publièes par E. Levy, Paris 1887 (estratto dalla Revue des langues romanes, XXXI, 1887, pp. 173-288 e 420-435), a p. 209; Zeno Lorenzo Verlato, «Occitania periferica. Il canzoniere religioso di Wolfenbüttel», Rivista di studi testuali, 4, 2002, pp. 173-247, a p. 217.

Metrica: 10 a b b a; a c’ c’ d d (Frank 504:7); rime: a: en, b: os, c: ona, d: ir. Sette coblas unissonans e una tornada di quattro versi (10 c c d d). Frank registra ventisei esempi di questo schema. Di questi, sei, oltre al nostro, sono le composizioni su decasillabi: BtCarb, BdT 82.93 = Frank 504:1; GcFaid, BdT 167.63 = Frank 504:2; GlMagr, BdT 223.6 = 504:3; UcCatol, BdT 451.2 = Frank 504:4; AimPeg, BdT 10.48 = Frank 504:5, S’eu anc chantei ni jauzens; BnAur, BdT 57.4 = Frank 504: 6; mentre due hanno la stessa formula sillabica: AimPeg, BdT 10.48 = Frank 504:5 e BnAur, BdT 57.4 = 504:6.

[ZV]


Traduzione

BdT    Wolfenbüttel