Rialto

293.18  (Secondary version)

 

Marcabru

 

 

 

 

Dirai vos senes duptansa
d’aquest vers la comensansa
e·ls motz fan de ver semblansa:
– Escoutatz! –
5 qui de proeza·s balansa
semblansa fay de malvatz.
 
Jovens faill e franh e briza
et amors es d’aital guiza
que pus s’es al saut perpriza,
10 – Escoutatz! –
quascus en pren sa deviza
e pueys no sera deynhatz.
 
Fams ni mortaldaz ni guerra
no fai tan de mal en terra
15 quon amors qu’ab enguan serra;
– Escoutaz! –
quan vos veira en la bera
no·n sera sos huelhs mulhatz.
 
Dirai vos d’amor cum sinha:
20 de sai guarda, de lai guinha,
sai baiza e lay rechinha.
– Escoutatz! –
Plus sera dretta qe ligna
cant eu serai sos privatz.
 
25 Amors solia esser drecha,
mas aras es torta e brecha,
et a culhida tal flecha
– Escoutatz! –
que lay on no mort ylh lecha
30 pus aspramens no fai chatz.
 
Non ai cura d’amor finha
que plus fort si pren que tinha
e croys quon el fuec la pinha.
– Escoutatz! –
35 Totz sos esclaus esfrondilha,
qui no·l sec sas voluntatz.
 
Amors es mot de fer avi;
mil homes a mortz ses glavi;
anc Dieus no fes tal gramavi
40 – Escoutatz! –
que tot nesci del pus savi
no·n fassa si·l ten al latz.
 
Selh’amor viu de rapina,
que per un sol non defina;
45 non es amors qu’ans tahina,
– Escoutatz! –
e quer la grossa meizina
per que·l cons es derramatz.
 
Ab diables pren barata
50 qui fals’amor acoata;
no·l cal qu’autra vergua·l bata;
– Escoutatz! –
plus non sent que selh qui·s grata
tro que s’es vius escorjatz.
 
55 Amors qui ves dos s’aclina
quer lo ters que·l plec l’esquina;
plus es puta que maustina
– Escoutatz! –
q’ab lo lop s’acoatina
60 don eys linhatges mesclatz.
 
Amors es tan vaira-pigua
qu’ab semblant de ver noyrigua
totz selhs que cuelh en sa higua.
– Escoutatz! –
65 Ab tan greu las los estrigua
que greu n’es hom destacatz.
 
Amors a usatge d’egua
que tot jorn vol qu’om la segua,
e ditz que no·l dara tregua
70 – Escoutatz! –
mas que pueg de legu’en legua,
sia dejus o disnatz.
 
Cuiatz vos qu’ieu non conosca
d’amor si’s orba o losca?
75 Sos digz aplana e tosca;
– Escoutatz! –
plus suau ponh q’una mosca
mas pus greu n’es hom sanatz.
 
Amors es ardida cauza;
80 entrebresca cada pauza,
– Escoutatz! –
plena d’erguelh e de nauza.
Qui la mante non repauza
plus que selh que gieta datz.
 
85 Amors es cum la beluga
que coa·l fuec en la suga:
art lo fust e la festuga;
– Escoutatz! –
pueys no sap en qual part fuga
90 selh qui del fuec es guastatz.
 
Brus Marcs, lo filh Marcabruna,
fon engenratz en tal luna
que sap d’amor quon degruna,
– Escoutatz! –
95 per o anc non amet una,
ni d’autra non fo amatz.
 
Amors es d’aita[l] figura
non siec razon ni mezura;
quar selh qui crup en l’escura
100 – Escoutatz! –
fai querre leu clavadura
si l’es tai plus aizinatz.
 
Enquer jatz bec-de-tartugua,
buffa-fuec, salier-issugua!
105 Lo con soven si effugua
– Escoutatz! –
ab tal vieg sembla verrugua
tro que sia arressatz.
 
Tan fort es enverinada
110 l’amor qu’es de lai raubada
o·l cuia far car[t]airada
– Escoutatz! –
tost mostra al folh l’estrada
quan lo granier es voiatz.
 
115 Aitant quant l’avers li dura
met coart en l’ambladura,
pueys li ditz tal desmezura:
– Escoutatz! –
«Lo tieu diest e·l mieu endura»,
120 e «Siec los autres malvatz».
 
Per dreg si franh la maissella
qui per son vol a ssupella
e·s met en aital tenselha;
– Escoutatz! –
125 que meynhs val q’una mezella
ni elha ni son solatz.
 
Qui per sen de femna renha,
dregz es que mal li·n avenha,
si cum la letra·ns essenha.
130 – Escoutatz! –
Mala ventura vos venha
si totz no vos en guardatz!
 
Anc pueys amors no fon vera
pus triet del mel la cera;
135 ans sap si parar la pera
– Escoutatz! –
.  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .

 

 

 

Text: Gaunt, Harvey and Paterson, 2000 (XVIIIb). – Rialto 3.i.2003.


Mss.: This secondary version is based on C (174v-175v), with consideration of those stanzas which are also found in M (142r-v) and a1 (309-310). The last stanza is incomplete.

Previous edition: Jean-Marie-Lucien Dejeanne, Poésies complètes du troubadour Marcabru, Toulouse 1909, pp. 83-86 (XVIII) presents, in small type, stanzas of the song not preserved in the ADIKNz tradition; Simon Gaunt, Ruth Harvey and Linda Paterson, Marcabru: A Critical Edition, Cambridge, D. S. Brewer, 2000, p. 251.

Note: Three stanzas (lines 13-18, 67-72 and 115-120) are also cited in the Breviari d’amor: see Le «Breviari d’amor» de Matfre Ermengaud, V, ed. Peter T. Ricketts, Leiden 1976, lines 28231-36, 28246-51, 29607-12, and Die Troubadourzitate im «Breviari d’Amor». Kritische Ausgabe der provenzalische Überlieferung, ed. Reinhilt Richter, Modena 1976, p. 307, no. 142; p. 306, no. 141; p. 308, no. 143.

[RH]


Main version based on A

Foreword

BdT    Marcabru