Rialto

330.16

 

   

Peire Bremon Ricas Novas

 

 

 

 

   

Si·m ten Amors

   

ab dous plazer jauzen,

   

qu’ins en mon cor port de fin joy la clau,

4  

que·l caut ni·l frey ni·l brau temps ni·l suau

   

no·m nozon ren; tan me vay ben e gen

   

que tot m’es plazen,

   

e mos enemicx

8  

non tem, tan suy ricx 

   

de joy e d’amor,

   

en que m’alegor,

   

qu’aitals ricors me soste,

12  

et autra no·m tenc en re. 

   

 

   

Aitals ricors

   

m’abelhis quan soven

   

pens del tezaur de cuy ieu tenc la clau,

16  

ab tal plazer, si tot m’estau suau, 

   

que res mas joy ins e mon cor non sen,

   

si·m vay dossamen;

   

e·l gilos enicx

20  

no·m pot far destricx 

   

a jauzir l’onor

   

en que m’alegor,

   

car ai triat, per ma fe,

24  

mielhs de melhor e de be. 

   

 

   

Ben dic lauzors

   

veras adrechamen,

   

plazen dona, car vos tenetz la clau

28  

d’onrat joy fi et avetz pretz suau, 

   

sobrevalen gentil captenemen,

   

si que·l conoyssen,

   

de qu·ieu suy amicx,

32  

dizon qu’es abricx 

   

de vera valor,

   

en que m’alegor,

   

quar ditz qui·us au ni vos ve

36  

que mays ni meyns no·y cove.  

   

 

   

Tot lo dreg cors

   

sai d’Amor finamen,

   

aissi cum selh que d’Amor ten la clau:

40  

per so·us chauzi, pros dompna tan suau, 

   

per la melhor e per la pus plazen,

   

que no y a conten; 

   

ni anc fals prezicx

44  

d’omes moys ni tricx  

   

jorn no·m fes paor.

   

Per que m’alegor?

   

Quar vey que pro no lur te

48  

fals mentirs, ni notz a me. 

   

 

   

Vostra valors

   

estai seguramen

   

que nulhs laire no y pot far contraclau;

52  

et a mi vay sobre ben e suau, 

   

quar la guardatz ab mesur’e ab sen,

   

tan be que no y pren

   

crims de croys mendicx;

56  

ni malvatz aficx 

   

de lauzenjador

   

no·m tolh ma legor,

   

ni l’honrat joy que·m soste,

60  

dona, la vostra merce. 

   

 

   

 Dompn’ai e senhor

   

e joy e legor,

   

Sordelh, per que·m vai tan be

64  

qu’enveja no·us tenc en re. 

   

 

   

Sordel, a vos et a me

   

vai d’amor si con cove.

 

 

 

Testo: Di Luca 2008 (VIII). – Rialto 10.xii.2009.


Mss.: C 253v, Dc 259r, M 21v, R 102r, a2 254.

Edizioni diplomatiche: Carl August Friedrich Mahn, Gedichte der Troubadours in provenzalischer Sprache, 4 voll., Berlin 1856-1873, vol. IV, n. 1749 (diplomatica di C) e n. 1750 (diplomatica di M); Henri Teulié - Giorgio Rossi, «L’anthologie provençale de Maître Ferrari de Ferrara» (seconda parte), Annales du Midi, 14, 1902, pp. 197-205 e 523-538, p. 529; Giulio Bertoni, Il canzoniere provenzale di Bernart Amoros (complemento Càmpori), Fribourg 1911, p. 3.

Edizioni critiche: Carl Appel, Provenzalische Inedita aus Pariser Handschriften, Leipzig 1890, p. 219; Jean Boutière, Les poésies du troubadour Peire Bremon Ricas Novas, Toulouse-Paris 1930, p. 37 (X); Paolo Di Luca, Il trovatore Peire Bremon Ricas Novas, Modena 2008, p. 149.

Metrica: a4 b6 c10 c10 b10 b5 d5 d5 e5 e5 f7 f7 (Frank 812:2). Canzone composta da cinque coblas unissonans polimetriche di dodici versi, più due tornadas, di cui la prima consta di due quinari e due settenari, e la seconda di due quinari. Al terzo, quarto e decimo verso di ogni cobla si ripetono, rispettivamente, i mots-refranhs clau, suau e m’alegor. Tanto Appel che Boutière considerano il primo verso come un decenario con rima al mezzo. La rima a è dissoluda. Lo schema metrico, originale, ha prodotto almeno due imitazioni: lo riutilizza, senza mots-refranhs, Guillem Fabre nella sua canzone di crociata Pos dels majors (BdT 216.2), ma anche Peire Cardenal nel sirventese Caritatz es en tal ben estamen (BdT 335.13). Quest’ultimo semplifica lo schema metrico derivato dalla canzone di Ricas Novas in a10 b10 b10 a 10 a5 c5 c5 d5 d5 e7 e7, rinunciando alla rima interna e avvalendosi soltanto del mot-refranh clau; ripropone, inoltre, numerosi rimanti e interi sintagmi presenti nel modello (si veda John H. Marshall, «Imitation of Metrical Form in Peire Cardenal», Romance Philology, 32, 1978-1979, pp. 18-48, p. 27).

Nota: Il riferimento amichevole a Sordello nelle tornadas permette di datare la canzone fra il 1233, anno in cui è attestata la presenza del mantovano in Provenza, e il 1237, data di composizione del planh di Ricas Novas per la morte di Blacatz (BdT 330.14), dopo la quale i rapporti fra i due trovatori si deteriorarono.

[PDL]


Traduzione

BdT    Peire Bremon Ricas Novas